ΙΕΡΟ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΝΑΣ ΑΛΥΚΟΥ

Χ Ρ Ι Σ Τ Ο Σ  Α Ν Ε Σ Τ Η

Α Λ Η Θ Ω Σ   Α Ν Ε Σ Τ Η   Ο   Κ Υ Ρ Ι Ο Σ  Μ Α Σ

Δ Ι Α Β Α Σ Τ Ε

Ομιλία εις την Κυριακή του Θωμά

 (Αγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς)

Οι Άγιοι Εννέα Μάρτυρες εν Κυζίκω

Εἰκὼν ἀΰλων Ταγμάτων τῶν ἐννέα, Οἱ τὰς κάρας τμηθέντες ἄνδρες ἐννέα. Εἰκάδι ὀγδοάτῃ βιότου λυγροῦ ἐννὲ᾽ ἀπῆραν.

Βιογραφία Οι Άγιοι εννέα μάρτυρες της Κυζίκου δηλ. ο Θεόγνις, ο Ρούφος, ο Αντίπατρος, ο Θεόστιχος, ο Αρτεμάς, ο Μάγνος, ο Θεόδουλος, ο Θαυμάσιος και ο Φιλήμονας καταγόταν από διάφορους τόπους. Συνελήφθησαν όμως όλοι μαζί στη Κύζικο την περίοδο των διωγμών. Όταν οδηγήθηκαν μπροστά στον τοπικό άρχοντα επέδειξαν θαυμαστή γενναιότητα και υπερασπίσθηκαν με παρρησία και θάρρος την πίστη τους. για το λόγο αυτό και για να καμφθεί το σθένος τους ρίχθηκαν στη φυλακή. Εκεί χωρίς νερό και ψωμί προσευχόταν και δοξολογούσαν τον Κύριό τους ο οποίος τούς αξίωσε να υποφέρουν για Εκείνον και ο ένας έδινε θάρρος στον άλλον. Όταν ο άρχοντας από τη φυλακή και τούς ρώτησε για τελευταία φορά αν επιμένουν να πιστεύουν στο Χριστό όλοι «εν ενί στόματι και μία καρδία» του απάντησαν ότι προτιμούν το μαρτύριο από το να αρνηθούν τον Πλάστη και Δημιουργό και Σωτήρα του κόσμου. Έξαλλος από οργή ο άρχοντας διέταξε αμέσως τον αποκεφαλισμό τους χαρίζοντάς τους την ουράνια δόξα.

Ἀπολυτίκιον  (Κατέβασμα) Ἦχος γ'. Θείας πίστεως. Θείας πίστεως, τὴ συμφωνία, ἐννεάριθμος, Μαρτύρων δῆμος, ἐν Κυζίκῳ ἱερῶς ἠνδραγάθησε, τὸν γὰρ Ὑπέρθεον Λόγον κηρύξαντες, ὑπὲρ αὐτοῦ ὡς ἀμνοὶ σφαγιάζονται, ὅθεν ἄφεσιν, αἰτοῦνται ἠμὶν καὶ ἔλεος, τοὶς μέλπουσιν αὐτῶν τὴν θείαν ἄθλησιν. Κάθισμα  Ἦχος πλ. δ'  Τὴν Σοφίαν καὶ Λόγον ΤΟ ΑΚΟΥΤΕ  Σοφισθέντες τῇ γνώσει τῇ θεϊκῇ, ὁπλισθέντες τοῖς ὅπλοις τοῖς νοητοῖς, ἐχθροῦ κατεβάλετε, παρατάξεις ἐν Πνεύματι, καὶ βίῳ καὶ τρόπῳ, θανέντες μετέβητε, πρός ζωὴν ἀγήρω, καὶ φῶς τὸ ἀνέσπερον· ὅθεν καὶ ἰάσεις, ἀναβλύζοντες πᾶσι, ἰᾶσθε νοσήματα, καὶ διώκετε πνεύματα, Ἀθλοφόροι ἐννάριθμοι· Πρεσβεύσατε Χριστῷ τῷ Θεῷ, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρήσασθαι, τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ τὴν ἁγίαν μνήμην ὑμῶν. Στιχηρὰ τῶν Μαρτύρων  Ἦχος πλ. δ'  Ὢ τοῦ παραδόξου θαύματος ΤΟ ΑΚΟΥΤΕ  Μάρτυρες Χριστοῦ πανεύφημοι, κατακρατούσης ποτέ, τῆς Ἑλλήνων σκαιότητος, καὶ ὠθούσης ἅπαντας, πρὸς ἀθέμιτα βάραθρα, ὁδὸν εὐθεῖαν, οὐ κατελίπετε, καὶ ἀθεΐᾳ, οὐ προσετέθητε, ἀλλ' ἐνηθλήσατε, γνώμης ἀνδρειότητι, καὶ τὴν ζωήν, ξίφει θανατούμενοι, κατεκληρώσασθε.   Ἦχος πλ. δ'  Θέογνιν Ῥοῦφον Ἀντίπατρον, θεόστιχον Ἀρτεμᾶν, Μάγνον τε καὶ Θεόδοτον, τὸν κλεινὸν θαυμάσιον, καὶ τὸν θεῖον Φιλήμονα, τοὺς ἐν ἀθλήσει, φαιδρῶς ἐκλάμψαντας, καὶ τοὺς ἐν σκότει, φωταγωγήσαντας, πίστει τιμήσωμεν, ὕμνοις μακαρίσωμεν, τὴν ἱεράν, τούτων ἑορτάζοντες, μνήμην γηθόμενοι.   Ἦχος πλ. δ'  Ἄνθη Μαρτύρων τερπνότατα, παρεμβολὴ ἱερά, θεοσύλλεκτον ἄθροισμα, ἐκκλησία ἄριστος, συνοδία θεόλεκτος, χορὸς Ἁγίων, δῆμος μακάριος, ὑπὲρ Τριάδος, ἀγωνισάμενοι, ταύτην αἰτήσασθε, δοῦναι ἡμῖν ἄφεσιν, ἁμαρτιῶν, καὶ εἰρήνην ἅπασι, καὶ μέγα ἔλεος. Ο Όσιος Μέμνων ο Θαυματουργός Ὑπνοῖ τι μικρόν, ἁρπαγὴν τὴν ἐσχάτην, Τὴν εἰς ἀπαντὴν τοῦ Θεοῦ, Μέμνων μένων. Βιογραφία Ο Όσιος Μέμνων από νεαρή ηλικία εγκατέλειψε τον κόσμο και αφιέρωσε τον εαυτό του στον Θεό. Εκάρη μοναχός και με τους ασκητικούς του αγώνες υπέταξε τη σάρκα στο πνεύμα. Η θεία χάρη, αντάμειψε την αρετή του Οσίου Μέμνων και τον αξίωσε να θαυματουργεί. Συνέβη κάποτε να κατακλύσουν τους αγρούς των χωρικών σμήνη ακριδών. Αυτοί χωρίς να μπορούν να κάνουν τίποτα, κλαίγοντας έβλεπαν την καταστρεπτική αυτή μάστιγα. Ο Όσιος Μέμνων λυπήθηκε τους οικογενειάρχες εκείνους και ένοιωσε την απόγνωση τους. Προσευχήθηκε λοιπόν θερμά στο Θεό και πέτυχε την απαλλαγή του τόπου από τα ολέθρια σμήνη. Και όσες φορές οι γεωργικοί πληθυσμοί της περιοχής του έπεφταν σε μεγάλη στενοχώρια, ο Μέμνων τους πήγαινε βοήθεια από τις οικονομίες του μοναστηριού, του οποίου αναδείχτηκε και ηγούμενος. Πήγαινε μάλιστα και σ' άλλες πόλεις που μάζευε συνδρομές, με τις οποίες συμπλήρωνε την ανακούφιση των πασχόντων. Κατά το θάνατο του, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, έτρεξαν και συνόδευσαν την κηδεία του, με τα θερμότερα δάκρυα και τις εγκαρδιότερες ευχές. Σε μερικούς συναξαριστές η μνήμη του Οσίου επαναλαμβάνεται και στις 19 Μαΐου. Ο Άγιος Μέμνων είναι περιοχή στο νοτιότερο άκρο της Αμμοχώστου. Πήρε το όνομά της από την ομώνυμη εκκλησία που είναι αφιερωμένη στον Όσιο Μέμνονα τον Θαυματουργό, ο οποίος είναι και ο μοναδικός στην Κύπρο[1]. Ο ναός είναι μονόκλιτος με ηλιακό στη νότια πλευρά του και εκεί υπήρχε προσκυνηματική εικόνα του Οσίου, χρονολογημένη το 1829, η οποία μαζί με άλλα κειμήλια αγνοείται. Ο 'Άγιος Μέμνων αποτελεί μια από από τις 9 ενορίες της πόλης της Αμμοχώστου.[2] Ο Όσιος Μέμνων ο Θαυματουργός δεν αναφέρεται από κανένα χρονογράφο. Κατά τοπική παράδοση ο Όσιος αυτός ήταν ένας από τους «τριακόσιους» πρόσφυγες της Παλαιστίνης που ήρθαν στην Κύπρο κατά τον διωγμό τους από τους Σαρακηνούς. Όταν έφθασε στην Κύπρο, ο Όσιος Μέμνων ασκήτευσε στη τοποθεσία "Βουναρκές" δυτικά της Αμμοχώστου, εκεί που βρίσκεται σήμερα το προάστιο της Αμμοχώστου "Άγιος Μέμνων", στην τουρκοκρατούμενη περιοχή.  Μετά την κοίμηση του Οσίου, οι περίοικοι Χριστιανοί ανήγειραν στο όνομα του περικαλλή Ναό, ο οποίος σώζεται μέχρι σήμερα. Μέχρι το 1974, ο Ναός του αυτός, για κάποιο λόγο, πανηγύριζε την Κυριακή των Βαΐων. Οστόσο η μνήμη του Οσίου Μέμνωνος του Θαυματουργού, εορτάζεται από την Εκκλησια μας στις 28 Απριλίου.  Τα παναΰρκα της Ελιάς και του Αγίου Μέμνωνα…Αγιος Μέμνωνας, ανήμερα του Αγίου, 28 Απριλίου 1948 η 1949 Μαρτίου 7, 2015 Αφορμή για την παρούσα ανάρτηση ηταν μια συζήτηση με φίλους σε κοινωνικό ιστότοπο σχετικά με μια φωτογραφία που  απεικονίζει ενα πανηγύρι στην περιοχή Αμμοχώστου. Το θέμα της συζήτησης επικεντρώθηκε στην ταυτότητα της εκκλησίας που απεικονίζεται στο βάθος της φωτογραφίας. Η ιστορία των πανηγυριών  της Επαρχίας Αμμοχώστου αποτελεί  θέμα εκτενούς ερευνας για το ιστολόγιο και  “εν ευθέτω χρόνω” θα δημοσιευθεί . Σήμερα  η  προσοχή μας  επικεντρώνεται στην ταύτιση της εκκλησίας. Το Πανηγύρι του Αγίου Μέμνωνος, Εκκλησία Αγίου Μέμνωνος (φωτογραφική κάρτ ποστάλ Ανδρέα Σωτηρίου, 1949) Η φωτογραφική κάρτ ποστάλ ειναι του γνωστού Βαρωσιώτη φωτογράφου και εκδότη φωτογραφικών δελταρίων (κάρτ ποστάλ), Ανδρέα Σωτηρίου και αποτελεί μέρος της αριθμημένης του σειράς που εκδόθηκε το 1949. Ο Ανδρέας Σωτηρίου γύριζε με την “αρπακτική” του (φωτογραφική μηχανή) τα διάφορα πανηγύρια και αλλα σημεία ενδιαφέροντος της ευρύτερης περιοχής της Αμμοχώστου και η φωτογραφία θα πάρθηκε μάλλον κατα την περίοδο 1948-49. Η συγκεκριμένη κάρτα φέρει τον αριθμό C2847 και τον τίτλο “Preserved Fruits are Among the Articles at the Fair” (Διατηρημένα φρούτα/ξηροί καρποί ειναι μεταξύ των πραματειών στο πανηγύρι)  . Η εκκλησία ειναι αυτή του Αγίου Μέμνωνος και εινα παρμένη απο ενα σημείο βορειοδυτικά της εκκλησίας και βορείως του νεκροταφείου. Απεικονίζεται το πανηγύρι του Αγίου Μέμνωνος στις 28 Απριλίου 1948 η 1949. Αυτό ηταν σχετικά ενα μικρό πανηγύρι και ηταν μονοήμερο. Μετά το 1957 γινόταν στην ιδια τοποθεσία το πανηγύρι της Ελιάς που αρχιζε την μέρα πριν την Κυριακή των Βαίων και ηταν διήμερο. Σύμφωνα με πληροφορίες ο ανθρωπος με το ασπρο καπέλλο ειναι ο Βασίλης Χατζηχάρος, ψάλτης στην εκκλησία του Σταυρού. Ποιά τα επιχειρήματα που μας βοηθούν στην ταύτιση; Στην ευρύτερη περιοχή Αμμοχώστου δύο μεγάλα και ενα μικρό πανηγύρι πραγματοποιούνταν σε χώρο που ηταν κοντά σε εκκλησίες. Το ενα ηταν το πανηγύρι του  Αη Λουκά (στις 18 Οκτωβρίου) και το αλλο ηταν το πανηγύρι της Ελιάς που γινόταν την Κυριακή των Βαίων. Στήν αρχή του 20ου αιώνα και αυτο το πανηγύρι λάμβανε χώρα κοντά στην εκκλησία του Αη Λουκά αλλά μεταγενέστερα (σύμφωνα με μαρτυρίες μεταξύ του 1957-1959) μεταφέρθηκε σε χώρο κοντά στην εκκλησία του Αγίου Μέμνωνα. Πριν την δεκαετία του 1950 λάμβανε επίσης χώρα το μικρό πανηγύρι του Αγίου Μέμνωνα (στις 28 Απριλίου). Η εκκλησία του Αη Λουκά ειχε κατεδαφιστεί την δεκαετία του 1970 ωστε να χτιστεί καινούργιος ναός αλλά οι εργασίες της οικοδόμησης διακόπηκαν απο την Τουρκική εισβολή. Μια φωτογραφία του πανηγυριού του Αη Λουκα το 1900 απεικονίζει τον ναό με εντελώς διαφορετική μορφή απο αυτόν της φωτογραφίας του Σωτηρίου απο το 1948/49. Πανήγυρίς Αγίου Λουκά, 1900 (απο το βιβλίο The Island of Cyprus: A Photographic Itinerary From the 19th to the 20th Century Lucie Bonato; Haris Yiakoumis; Kadir Kaba) Η σύγκριση της φωτογραφίας του 1948/49 με πρόσφατες του Αγλιου Μέμνωνα (που εχουν παρθεί με τηλεφακό) αναδεικνύει ορισμένες διαφορές σε αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες της δυτικής πλευράς του ναού. Αυτές ομως εξηγούνται απο το γεγονός οτι κατά καιρούς (μετά το 1950 σύμφωνα με πληροφορίες) με πρωτοβουλία της εκκλησιαστικής επιτροπής εγιναν επισκευές καθώς και διαμορφώσεις του κτιρίου του ναού (ο Γιώργος Σάββα αναφέρει το καμπαναριό,τον ηλιακό , την επέκταση του Ιερού , την ανασκευή της στέγης μεταξύ αλλων) . Αλλοιώθηκε επίσης ο περίγυρος της εκκλησίας όπως τα κτίσματα στην βόρεια πλευρά. Σχετική μαρτυρία μας παραθέτει επίσης και η ιστοσελίδα του ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ ΕΚΤΟΠΙΣΘΕΝΤΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΔΗΜΩΝ  «ΑΓΙΟΣ ΜΕΜΝΩΝ»  ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ. Εκεί αναφέρεται οτι ο αείμνηστος εφημέριος του ιερού ναού Αγίου Μέμνονα Βαρωσίων, αιδεσιμότατος  Αναστάσιος Χαραλάμπους την 9ην Ιανουαρίου 1977 αφηγήθηκε οτι το έτος 1956 ο Γεώργιος Κανελλής, ηλικίας 65 ετών, ο όποιος ήταν γαμπρός του Χατζηπετρή, του ανακαινιστή της εκκλησίας του Αγίου Μέμνονα, του είπε τα έξης: «Λόγω του ότι οι κάτοικοι της περιοχής άρχισαν να πληθαίνουν και το εκκλησάκι δεν ικανοποιούσε τις θρησκευτικές τους ανάγκες, απεφάσισε ο Χατζηπετρής με τον Χατζηκουμή να ανακαινίσουν και να μεγαλώσουν την εκκλησία.». Αξίζει τον κόπο να προστεθεί οτι ο βυζαντινολόγος Δρ Ανδρέας Φούλιας επιβεβαιώνει οτι οντως η φωτογραφία ειναι της εκκλησίας του Αγίου Μέμνωνα. Οι αλλαγές στην δυτική αποψη τησ εκκλησίας μετα το 1950 (επεξεργασία του Φάνου Ιωνίδη) Τελειώνοντας, παραθέτουμε μια πρόσφατη αεροφωτογραφία της περιοχής της εκκλησίας του Αγίου Μέμνωνα με την επισήμανση του χώρου της πανήγυρης. Διακρίνεται το νεκροταφείο καθώς και το χωράφι μεταξύ της δυτικής πλευράς του νεκροταφείου και του σπιτιού των  Μαρουλλούδων. Αεροφωτογραφία της περιοχής της Εκκλησίας (2010) Οι παροικούντες την  Ιερουσαλήμ θα θυμούνται την καθοδο των Αθίγγανων (οι κκιλίντζιροι) με τα κάρα τους μέσα στην χωραφκιά!. Κάθισμα Ἦχος πλ. δ΄. Τὴν Σοφίαν καὶ Λόγον. Ὡς ἀστέρα σε πάντες φωτοειδῆ, ἀρετῶν καὶ θαυμάτων μααρμαρυγαῖς, τὸν κόσμον φωτίζοντα, εὐφημοῦμεν μακάριε, κοινωνὸς γὰρ θείας, λαμπρότητος γέγονας, καὶ πρὸς φέγγος Μέμνων, μετέβης τὸ ἄδυτον· ὅθεν τὴν φωσφόρον, καὶ ἁγίαν σου μνήμην, τιμῶμεν ἑκάστοτε, τὸν Σωτῆρα δοξάζοντες, καὶ πιστῶς ἐκβοῶμέν σοι· πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρήσασθαι, τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ τὴν ἁγίαν μνήμην σου.