Χ Ρ Ι Σ Τ Ο Σ Α Ν Ε Σ Τ Η
Α Λ Η Θ Ω Σ Α Ν Ε Σ Τ Η Ο Κ Υ Ρ Ι Ο Σ Μ Α Σ
Δ Ι Α Β Α Σ Τ Ε
Ἁγίου Ἐπιφανίου Κύπρου
Άγιοι Ραφαήλ, Νικόλαος, Ειρήνη και οι συν αυτοίς
Ὡς φῶς ἡμῖν ὤφθησαν Ραφαὴλ μέγα
Ὁμοῦ καὶ Νικόλαος οἱ κεκρυμμένοι. Εἰρήνη ἀθλήσασα σὺν τοῖς τοκεῦσι Ἡμῖν ἤδη ἔγνωσται θαύμασι ξένοις. Καρυῶν ἀθλήσαντες Μονῇ τῇ πάλαι Τῆς ἄνω ἐπέβητε Μάρτυρες δόξῃς. | ||||||
Βιογραφία
Οι Άγιοι Ραφαήλ, Νικόλαος και Ειρήνη συγκαταλέγονται στη χορεία των Νεοφανών Αγίων και μάλιστα εκείνων που μαρτύρησαν σχεδόν αμέσως μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως. Σχετικά με τον βίο τους γνωρίζουμε λίγα πράγματα. Οι πρώτες πληροφορίες για την ύπαρξη των Αγίων ιστορούνται με θαυματουργικό και αποκαλυπτικό τρόπο από το έτος 1959 μ.Χ. Από μία ανασκαφή που έγινε στη Θερμή της Λέσβου, ανακαλύφθηκε ο τάφος ενός αγνώστου προσώπου, που όπως αποκαλύφθηκε σε συνεχή οράματα, ανήκε στον Άγιο Ιερομάρτυρα Ραφαήλ, ο οποίος μαρτύρησε μαζί με τον Άγιο Οσιομάρτυρα Νικόλαο και την Αγία Ειρήνη. Ο τάφος και το λείψανο του Αγίου Νικολάου ανακαλύφθηκε στις 13 Ιουνίου 1960 μ.Χ. Ο Άγιος Ραφαήλ καταγόταν από τους Μύλους της Ιθάκης και γεννήθηκε το έτος 1410 μ.Χ. Το κοσμικό του όνομα ήταν Γεώργιος Λάσκαρης ή Λασκαρίδης και ο πατέρας του ονομαζόταν Διονύσιος. Πριν γίνει κληρικός είχε σταδιοδρομήσει στο βυζαντινό στρατό και έφθασε μάλιστα σε μεγάλο βαθμό. Σε ηλικία τριάντα πέντε ετών γνώρισε ένα ασκητικό και σεβάσμιο γέροντα, τον Ιωάννη, ο οποίος τον προσείλκυσε στην εν Χριστώ ζωή. Κάποια Χριστούγεννα ο γέροντας κατέβηκε από τον τόπο της ασκήσεώς του, για να εξομολογήσει και να κοινωνήσει τους στρατιώτες και κήρυξε τον λόγο του Θεού. Τότε ο αξιωματικός Γεώργιος, όταν ο γέροντας κατέβηκε πάλι τα Θεοφάνεια, αποχαιρέτισε τους στρατιώτες και τον ακολούθησε. Μετά την κουρά του σε μοναχό, χειροτονήθηκε πρεσβύτερος, αλλά τιμήθηκε και με το οφίκιο του αρχιμανδρίτη και του πρωτοσύγκελου. Μαζί δε με τις άλλες αποκαλύψεις, ο Άγιος Ραφαήλ αποκάλυψε ότι απεστάλη από τον Οικουμενικό Πατριάρχη στην Εσπερία, στην πόλη της Γαλλίας που ονομάζεται Μορλαί, για να εκπληρώσει την εντολή που του ανατέθηκε. Το γεγονός αυτό έλαβε χώρα λίγο πριν από την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως. Ακόμη απεκάλυψε ότι κήρυξε τον λόγο του Ευαγγελίου στην Αθήνα, στο λόφο που είναι το μνημείο του Φιλοπάππου. Λίγα χρόνια πριν από την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως, περί το έτος 1450 μ.Χ., ο Άγιος βρέθηκε μετά από περιπλανήσεις στην περιοχή της Μακεδονίας και μόναζε εκεί. Κοντά στον Άγιο Ραφαήλ βρισκόταν εκείνο το διάστημα ο Άγιος Νικόλαος ως υποτακτικός. Ο Νικόλαος εκάρη μοναχός και στη συνέχεια χειροτονήθηκε διάκονος. Θεωρείται Θεσσαλονικεύς στην καταγωγή, αν και αναφέρεται ότι γεννήθηκε στους Ράγους της Μηδίας της Μικράς Ασίας. Ωστόσο μεγάλωσε και ανδρώθηκε στη Θεσσαλονίκη. Μόλις έπεσε η Κωνσταντινούπολη στα χέρια των Τούρκων, οι οποίοι εισέβαλαν ορμητικά στη Θράκη και καταλύθηκε οριστικά η βυζαντινή αυτοκρατορία, ο φόβος για γενικούς διωγμούς κατά των Χριστιανών στάθηκε ως αφορμή να καταφύγει ο Άγιος Ραφαήλ με την συνοδεία του από το λιμάνι της Αλεξανδρουπόλεως, στη Μυτιλήνη. Εκεί εγκαταστάθηκε μαζί με άλλους μοναχούς στην παλαιά μονή του Γενεσίου της Θεοτόκου, η οποία στο παρελθόν ήταν γυναικεία και ήταν χτισμένη στο λόφο Καρυές, κοντά στο χωριό Θέρμη. Ηγούμενος της μονής εξελέγη στην συνέχεια ο Άγιος Ραφαήλ. Έπειτα από μερικά χρόνια, το έτος 1463 μ.Χ., η Λέσβος έπεσε στα χέρια των Τούρκων, οι οποίοι σε μια επιδρομή τους στο μοναστήρι, συνέλαβαν τον Άγιο Ραφαήλ και τον Άγιο Νικόλαο, τη Μεγάλη Πέμπτη του ιδίου έτους. Ακολούθησαν σκληρά και ανηλεή βασανιστήρια και ο Άγιος Ραφαήλ μαρτύρησε διά σφαγής με πολύ σκληρό τρόπο. Τον έσυραν βιαίως τραβώντας τον από τα μαλλιά και την γενειάδα, τον κρέμασαν από ένα δένδρο, τον χτύπησαν βάναυσα, τον τρύπησαν με τα πολεμικά τους όργανα, αφού προηγουμένως τα πυράκτωσαν σε δυνατή φωτιά και τελικά τον έσφαξαν πριονίζοντάς τον από το στόμα. Σε μερικές εμφανίσεις του ο Άγιος Ραφαήλ φαίνεται να συνοδεύεται από πολλούς, δορυφορούμενους τρόπον τινά, οι οποίοι διάνυσαν πριν από αυτόν τον ασκητικό βίο στη μονή των Καρυών, όπως είπε σε εκείνους που τα έβλεπαν αυτά. Αποκάλυψε επίσης, ότι η μονή αυτή, η οποία είναι γυναικεία, υπέστη επιδρομή από τους αιμοχαρείς πειρατές κατά το έτος 1235 μ.Χ. Κατά την επιδρομή εκείνη αγωνίσθηκε μαζί με τις άλλες μοναχές τον υπέρ του Χριστού καλό αγώνα η καταγόμενη από την Πελοπόννησο ηγουμένη Ολυμπία και η αδελφή της Ευφροσύνη. Η Ολυμπία τελειώθηκε αθλητικώς στις 11 Μαΐου του έτους 1235 μ.Χ., εμφανίσθηκε δε μαζί με τον μεγάλο και θαυματουργό Άγιο Ραφαήλ. Ο Άγιος Νικόλαος πέθανε μετά από βασανισμούς, από ανακοπή καρδιάς, δεμένος σε ένα δένδρο. Μαζί με τους Αγίους συνάθλησε και η μόλις δώδεκα χρονών νεάνιδα Ειρήνη, θυγατέρα του Βασιλείου, προεστού της Θέρμης, η οποία και εμφανίζεται μαζί τους. Αυτή μαρτύρησε ως εξής: Οι ασεβείς αλλόθρησκοι της απέκοψαν το ένα χέρι και ακολούθως την έβαλαν σε ένα πιθάρι και κατέκαυσαν την αγνή αυτή παρθένο, υπό τα βλέμματα των δύστυχων γονέων της, οι οποίοι και θρηνούσαν γοερά για τον φρικτό θάνατο του παιδιού τους. Με τους Αγίους συνεμαρτύρησαν ο μνημονευθείς πατέρας της Αγίας Ειρήνης, Βασίλειος, η σύζυγός του Μαρία, το μόλις πέντε ετών παιδί τους Ραφαήλ, η ανεψιά τους Ελένη, ο δάσκαλος Θεόδωρος και ο ιατρός Αλέξανδρος, των οποίων τα οστά βρέθηκαν κοντά στους τάφους των Αγίων, μέσα σε ξεχωριστούς τάφους. Το μαρτύριό τους συνέβη την Τρίτη της Διακαινησίμου, στις 9 Απριλίου του έτους 1463 μ.Χ. Έπειτα από θαυματουργικές υποδείξεις των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης, έγινε γνωστή η ύπαρξη των λειψάνων τους και υποδείχθηκαν τα σημεία όπου βρίσκονταν οι τάφοι τους.  
Ο Τάφος τής Αγίας Ειρήνης
Ο Τάφος τού Αγίου Νικολάου
Ο Τάφος τού Αγίου Ραφαήλ
   
| ||||||
  
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η ιστορία κατοχής των λειψάνων από την Ιερά Μονή:
Όλα τα ιερά λείψανα των νεοφανών Αγίων και τα ιερά κειμήλια ανευρέθηκαν κατά τα έτη 1959-62. Τον Σεπτέμβριο του 1962 ιδρύθηκε το Μοναστήρι του αγίου Ραφαήλ στη Λέσβο, και το 1964 εγκαταστάθηκαν εκεί σε μόνιμες εγκαταστάσεις οι δυο πρώτες Μοναχές, η ηγουμένη Ευγενία και η μοναχή Παρθενία (μακαριστές πλέον). Οι δύο αυτές πρώτες Μοναχές παρέλαβαν τα ιερά λείψανα από τους χωρικούς που είδαν τους Αγίους, που έκαναν τις ανασκαφές, που τα βρήκαν και τα τιμούσαν τόσα χρόνια.
Το πρώτο διάστημα, μέχρι να οργανωθεί η γυναικεία μοναστική Αδελφότητα στη Λέσβο, μερικά πρόσωπα, είτε επίσημα είτε ανεπίσημα, είχαν λάβει τμήματα ιερών λειψάνων χάριν προσωπικής ευλογίας. Ήταν οι μακαριστοί Μητροπολίτες Μυτιλήνης Ιάκωβος Κλεόμβροτος και Μυθήμνης Ιάκωβος Μαλλιαρός (που εγκαινίασε το Ναό του Αγίου), η μακαριστή δόκιμος μοναχή Βασιλική Μαλλιαρού, ο μετέπειτα Αγιορείτης μοναχός Εμμανουήλ Μαλλιαρός (παλαιότερα Νεοσκητιώτης, μετέπειτα γηροκομούμενος στην Ιερά Μονή Γρηγορίου) και η αείμνηστη μεγάλη ευεργέτιδα της Ιεράς Μονής Λέσβου Ειρήνη Παραδέλλη.
Έτσι, σήμερα, εκτός από το γυναικείο Μοναστήρι της Λέσβου αρκετά τμήματα ιερών λειψάνων των τριών Αγίων έχουν η ιστορική Μονή Λειμώνος Λέσβου (που κληρονόμησε το ιεροφυλάκιο του Μητροπολίτη Μηθύμνης Ιακώβου), ο Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής αγίου Νικολάου Άνδρου (από την μακαριστή Ειρήνη Παραδέλλη και τη μοναχή Βασιλική Μαλλιαρού), ο π. Εμμανουήλ Μαλλιαρός (εκ προσφοράς του Μητροπολίτη Μυτιλήνης κυρού Ιακώβου) και ο Εφημέριος του Ιερού Ναού αγίου Αθανασίου Μυτιλήνης π. Ευστράτιος Αναστασέλλης (κληρονόμος του υπολοίπου ιεροφυλακίου της Ειρήνης Παραδέλλη). Ενδεχομένως να κατέχουν τεμάχια λειψάνων και άλλα πρόσωπα.
Από τις παραπάνω τέσσερις πηγές, με επίσημα, ενυπόγραφα, ενσφράγιστα έγγραφα που υπάρχουν και στο Αρχείο της Ιεράς Μονής μας στη Γρίβα, προέρχονται τα τμήματα ιερών λειψάνων που κατέχει ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης και Γέροντάς μας. Τεμάχιά τους μας παρέδωσε σε καλαίσθητη ασημένια λειψανοθήκη με σμάλτινες παραστάσεις ως μόνιμη ευλογία της Μονής.
Στη βεβαίωσή του ο Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Λειμώνος Λέσβου Αρχιμανδρίτης Νικόδημος Παυλόπουλος γράφει «τη 22α Ιουλίου του σωτηρίου έτους 1984, κατ' επιθυμίαν του μακαριστού Μητροπολίτου Μηθύμνης κυρού Ιακώβου, παρεδώκαμεν εκ του εν τη Μονή ημών Ιεροφυλακίου Αυτού τεμάχια ιερών Λειψάνων των νεοφανών Μαρτύρων της Θερμής αγίου Ραφαήλ και προεστού Βασιλείου μετά θραύσματος εκ του πιθαρίου εντός του οποίου οι Αγαρηνοί κατέκαψαν το σώμα της αγίας παρθένου Ειρήνης...».
Επίσης ο Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής αγίου Νικολάου Άνδρου Αρχιμανδρίτης Δωρόθεος Θεμελής δηλώνει: «εδωρήσαμε εις τον παν/τατον Αρχιμανδρίτην π. Δημήτριον Μπεκιάρην, Καθηγούμενον της Ιεράς Μονής Πετράκη και Πρωτοσύγκελλον της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, τεμάχια ιερών λειψάνων των νεοφανών Οσιομαρτύρων, θαυματουργού αγίου Ραφαήλ του εν Θερμή της Λέσβου αθλήσαντος, και του συνάθλου και υποτακτικού αυτού διακόνου αγίου Νικολάου, προς προσκύνησιν πιστών και ίασιν ασθενών. Ταύτα προέρχονται εκ της αρχοντίσσης της Λέσβου αειμνήστου Ειρήνης Παραδέλλη, ήτις υπήρξε και χρηματοδότις εν πολλοίς των γενομένων ανασκαφών της ανευρέσεως των ιερών λειψάνων...».
Ωσαύτως ο αγιορείτης μοναχός Εμμανουήλ Μαλλιαρός σε επίσημο επιστολόγραφο από το κελί Αγίων Αναργύρων Ν. Σκήτης Αγίου Όρους ανέφερε: «Δι' αυτής βεβαιώ ότι πράγματι, εκ του προσωπικού μου ιεροφυλακίου προσέφερα εις Υμάς τεμάχια τέσσαρα (4) ιερών λειψάνων Μαρτύρων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης, προς δόξαν και τιμήν και προσκύνησιν της εν αυτοίς οικούσις Χάριτος του Παναγίου Πνεύματος. Ταύτα περιήλθον εις εμέ μέσω του μακαριστού κυρού Ιακώβου Κλεομβρότου Μητροπολίτου της Ιεράς Μητροπόλεως Μυτιλήνης...».
Επιπροσθέτως και ο π. Ευστράτιος Αναστασέλλης, Εφημέριος Μυτιλήνης στις βεβαιώσεις του αναφέρει: «...παρέδωσα εις τον παν/τατον Αρχιμανδρίτην Δημήτριον Μπεκιάρην... την 20ην Ιουλίου 1986 τμήματα ιερών Λειψάνων των αγίων Ραφαήλ, αγίας Ολυμπίας, αγίας Ειρήνης και Μάρτυρος Ελένης, από την λειψανοθήκην της αποθανούσης Ειρήνης Παραδέλλη, που περιήλθεν εις εμέ εκ κληρονομίας». Και «...τμήματα ιερών λειψάνων των: αγίας Ειρήνης, αγίου Νικολάου και Μάρτυρος Ελένης την 10η Μαρτίου 1987».
Κατά καιρούς περιήλθαν στην κατοχή του Γέροντά μας ως πολύτιμο ιερό σέβασμα τμήμα του Τιμίου Ξύλου (εκ δωρεάς του μακαριστού Πατριάρχου Ιεροσολύμων Διοδώρου) και τμήμα ιερού λειψάνου της αγίας ενδόξου Μυροφόρου, ισαποστόλου και παρθένου Μαρίας της Μαγδαληνής (εκ δωρεάς του μακαριστού Καθηγουμένου της Ιεράς Μονής Χοζεβά Αρχιμανδρίτου Αμφιλοχίου, με ενσφράγιστη ιδιόχειρη πιστοποίηση της ταυτότητας του ιερού λειψάνου).
Τεμάχια του Τιμίου Ξύλου, του λειψάνου της αφθάρτου χειρός της αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής και των λειψάνων των τριών νεοφανών Αγίων: αυτά τα ιερά κειμήλια αποτελούν προσφορά του Γέροντά μας, Μητροπολίτου Γουμενίσσης κ. Δημητρίου προς την Ιερά Μονή μας, ως κτιτορική δωρεά, εις μνημόσυνον αιώνιον.
 
Λειψανα τών Αγίων
Στον Ιερό Ναό τών Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης
επι της Εθνικής οδού προς Θες/νίκη στο ύψος του χωριού Ράχες 26 χλμ μετά τη Λαμία.
Ἀπολυτίκιον Ἦχος α´. Τῆς ἐρήμου πολίτης. (Τοῦ Ἁγίου Ῥαφαήλ) Τῆς Ἰθάκης τὸν γόνον καὶ τῆς Λέσβου τὸ καύχημα, Ὀσιομαρτύρων τὴν δόξαν, Ῥαφαὴλ εὐφημήσωμεν, ἀρτίως γὰρ ἡμῖν φανερωθείς, ἰάματα πηγάζει τοῖς πιστοῖς, καὶ κατ’ ὄναρ καὶ καθ’ ὕπαρ ὑπερφυῶς ὀπτάνεται τοῖς κράζουσι· Δόξα τῷ δεδωκότι σοι ἰσχύν, δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι, δόξα τῷ ἐκπληροῦντι διὰ σοῦ, ἡμῶν τὰ αἰτήματα. Ἕτερον Ἀπολυτίκιον Ἦχος δ’. Τὴ τῶν Μαρτύρων θαυμαστὴ προστασία, τῶν ἐν Θερμῇ ἠμὶν ἀρτίως φανέντων, ἀπὸ ψυχῆς προσπέσωμεν κραυγάζοντες· Ραφαὴλ μακάριε, καὶ Νικόλαε θεῖε, καὶ Εἰρήνη πάνσεμνε, πάσης ρύσασθε βλάβης, καὶ ἀναγκῶν καὶ πάσης ἀπειλῇς, τοὺς τὴ πρεσβεία ὑμῶν καταφεύγοντας. Ἕτερον Ἀπολυτίκιον (Κατέβασμα) Ἦχος δ'. Ταχὺ προκατάλαβε. Ἐν Λέσβῳ, ἀθλήσαντες, ὑπὲρ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, αὐτὴν ἡγιάσατε, τῇ τῶν Λειψάνων ὑμῶν, εὑρέσει μακάριοι. Ὅθεν ὑμᾶς τιμῶμεν, Ῥαφαὴλ θεοφόρε, ἅμα σὺν Νικολάῳ καὶ παρθένῳ Εἰρήνῃ, ὡς θείους ἡμῶν προστάτας καὶ πρέσβεις πρὸς Κύριον. Κοντάκιον Ἦχος δ'. Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ. Οἱ ἐμφανῶς ὑπὲρ Χριστοῦ ἠθληκοτες, καὶ ὑπὸ γῆν χρόνοις πολλοῖς κεκρυμμένοι, ξενοπρεπῶς ἡμῖν ἐφανερωθησαν, Ῥαφαὴλ Νικόλαος, καὶ Εἰρήνη ἡ θεία, καὶ οἱ συναθλήσαντες, μετ' αὐτῶν θεοφρόνως, οὓς ὡς προστάτας καὶ θαυματουργούς, Ὁσιομαρτυρας, πάντες τιμήσωμεν. Μεγαλυνάριον Τοὺς Ὁσιομάρτυρας τοῦ Χριστοῦ, Ῥαφαὴλ τὸν θεῖον, καὶ Νικόλαον τὸν σεπτόν, ἅμα σὺν Εἰρήνῃ, τῆς Λέσβου τοὺς προστάτας, ὡς πᾶσι βοηθοῦντας, ὕμνοις τιμήσωμεν. | ||||||
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου