ΙΕΡΟ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΝΑΣ ΑΛΥΚΟΥ

ΕΓΚΩΜΙΑΣΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΓΙΟΝ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΑ ΠΑΓΚΡΑΤΙΟ, ΕΠΙΣΚΟΠΟΝ ΤΑΥΡΟΜΕΝΙΑΣ ΣΙΚΕΛΙΑΣ.
(Ὑπὸ Ἀγαπίου μοναχοὺ, τοῦ Κρητός.)

Τούτου τοῦ τρισμάκαρος οἱ γονεῖς ἦσαν ἀπὸ τὰ ὅρια τῆς Ἀντιόχειας, τὸν καιρὸν ὁποῦ ἐσυγκατέβη ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ, καὶ ἔγινε διὰ τὸν ἄνθρωπον ἄνθρωπος ὁ φιλάνθρωπος. Οἱ ὁποῖοι, ἀκούσαντες τὰ ἐξαίσια θαυμάσια, ὁποῦ ἔκαμνεν ὁ Δεσπότης Χριστὸς εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα, ὑπήγασιν ἐκεῖ ἀντάμα μὲ τὸν υἱόν των Παγκράτιον, καὶ ἀκούοντες τὴν γλυκυτάτην διδαχὴν τοῦ Σωτῆρος, ἐπίστευσαν εἰς Αὐτὸν, καὶ βαπτισθέντες εἰς τὸ ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος, ὑπέστρεψαν εἰς τὸν οἶκόν των, αἰνοῦντες τὸν Κύριον. Καὶ μὲ πολὺν καιρὸν ζήσαντες εὐσεβῶς, ἐτελεύτησαν. Ὁ δὲ Παγκράτιος ἔμεινεν εἰς τὸν οἶκόν των, προκόπτωντας εἰς σοφίαν καὶ σύνεσιν, καὶ εἰς μελέτην τῶν θείων γραφῶν, καὶ ἀνάγνωσιν. Μετὰ δὲ τὴν Ἀνάληψιν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, κηρύττοντας ὁ Ἀπόστολος Πέτρος εἰς τὰς πόλεις καὶ χώρας τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ, ἦλθε καὶ εἰς τὰ μέρη τοῦ Πόντου, καὶ εὑρίσκωντας ἐκεῖ τὸν Παγκράτιον, τὸν ὑποδέχθη ἐκεῖνος ἀσμένως, ὡς τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ Ἀπόστολον, καὶ τὸν ἐφίλευσε πλουσιοπάροχα μὲ ὅλην τὴν συνοδίαν του. Καὶ κάμνωντας διδαχὴν ὁ Πέτρος, ἐπίστευσαν πολλοί. Τοὺς ὁποίους, μαζὶ μὲ ὅλους τοὺς δούλους τοῦ Παγκρατίου ἐβάπτισε, χειροτονήσας δὲ Ἐπίσκοπον ἕνα σοφώτατον καὶ εὐλαβῆ, Μαξιμίνον ὀνόματι. Ὁ δὲ Παγκράτιος, ἔδωκεν ὅλον του τὸ πρᾶγμα ἐλεημοσύνην εἰς πτωχοὺς, καὶ τὸ ἐπίλοιπον ἐχάρισε τοῖς δούλοις του, λέγωντας: Ἰδοὺ, σὰς χαρίζω τὴν ἐλευθερίαν, καὶ ὅλα μου τὰ πράγματα ὁποῦ εὑρίσκονται εἰς τὸν οἶκόν μου, χρυσίον, ἀργύριον, λίθους τιμίους, ἱμάτια, καὶ ὅλα μου τὰ ἀκίνητα, ἀμπελῶνάς τε καὶ χωράφια. Καὶ ὁ Δεσπότης μας Χριστὸς νὰ σᾶς στηρίξῃ εἰς τὸν φόβον του, ὅτι ἐγὼ ὑπάγω μὲ τὸν Ἀπόστολον, νὰ κηρύξωμεν τὸ Ἅγιον Εὐαγγέλιον. Ταῦτα καλῶς οἰκονομήσας ὁ πάνσοφος, ἔπεσεν εἰς τοὺς πόδας τοῦ Πέτρου, λέγωντας: Εἰς χεῖρας Θεοῦ, καὶ εἰς τὴν ψυχήν σου Ἀπόστολε τοῦ Χριστοῦ, παραδίδομαι. Ὁ δὲ Πέτρος, ἐδίδαξε τοὺς πιστεύσαντας, νὰ φυλάγουν τὴν εὐσέβειαν ᾀνόθευτον, καὶ τὸ Ἅγιον Βάπτισμα ἀμόλυντον· νὰ ὑπομείνουν πᾶσαν κακοπάθειαν διὰ τὴν πίστιν, καὶ αὐτὸν τὸν θάνατον διὰ τὴν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Μὲ ταῦτα καὶ ἄλλα σωτήρια λόγια στηρίξας αὐτοὺς, ὑπῆγεν εἰς τὴν θάλασσαν, καὶ εὑρόντες πλοῖον, ἔπλευσαν εἰς τὴν Ἀντιόχειαν. Εἰς τὴν ὁποίαν ηὕρασιν ἕνα ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους, ἀπεσταλμένον ἀπὸ τὰ Ἱεροσόλυμα, Μαρκιανὸν ὀνόματι, ὅς τις ἐπίστρεψεν πολλοὺς εἰς τὴν εὐσέβειαν· καὶ βαπτίσας αὐτοὺς ὁ Πέτρος, τοὺς ἐστερέωσε μὲ τὴν διδαχὴν, καὶ πολλὰ θαυμάσια ἔκαμε, θεραπεύωντας πᾶσαν ἀσθένειαν, καὶ διώκων ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους δαιμόνια. Ἔπειτα, λέγει πρὸς τὸν Μαρκιανὸν καὶ Παγκράτιον: Λάβετε τέκνα μου καὶ ἐσεῖς τὸν κλῆρον τὴς Ἐπισκοπῆς, καὶ ὑπάγετε εἰς τὰ μέρη τῆς Δύσεως, νὰ κηρύξετε τὸν Χριστὸν, ὡς ἠξεύρετε. Ἀπελθόντες οὖν εἰς τὸν αἰγιαλὸν κατ’ οἰκονομίαν Θεοῦ, ηὕρασι δύω καράβια ἀπὸ τὴν Σικελίαν, ὁποῦ ἦσαν ἐτοιμασμένα νὰ φύγωσι, καὶ τὸ ἀνήγγειλαν τὸν Ἀπόστολον. Ὅς τις ὑπῆγεν εἰς τὰ καράβια, νὰ συντύχῃ τοὺς ναύτας. Οἵ τινες ἰδόντες τοὺς Ἀποστόλους ἐνδεδυμένους τὴν ἄνωθεν δόξαν, τοὺς εὐλαβήθησαν· καὶ ἀκούοντες τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ, ἐπεσκίασεν εἰς αὐτοὺς ἡ χάρις τοῦ Παναγίου Πνεύματος, καὶ πιστεύσαντες ἐβαπτίσθησαν ἅπαντες. Ἀποχαιρετήσαντες οὖν τὸν Πέτρον ἐν Ἁγίῳ φιλήματι, ὁ μὲν Μαρκιανὸς εἰσῆλθεν εἰς τὸ καράβι τοῦ Ῥωμύλου, εἰς δὲ τὸ τοῦ Λυκαονίδους ὁ Παγκράτιος.
Καὶ μεθ’ ἡμέρας τινὰς, ἔφθασεν ὁ Παγκράτιος εἰς ἕνα τόπον τῆς Σικελίας καλούμενον Φάλκωνα, εἰς τὸν ὁποῖον ἦτον παλαιὸς κῆπος μιᾶς γυναικὸς, Φαλκωνίλας ὀνόματι, ἤτις ἐγένησεν υἱὸν, καὶ τὸν ὠνόμασε Φάλκωνα, ὅς τις ἦτον πολλὰ ὡραῖος· καὶ σεργιανίζωντας τὸν κῆπον, ἀπέθανεν ἔξαφνα, καὶ τὸν ἐνταφίασαν ἐκεῖ, κτίζοντές του ναὸν μεγάλον καὶ ὡραιότατον. Ἐπάνω δὲ τοῦ τάφου του, ἔστησαν εἴδωλον μέγα πελεκητὸν λίθινον, τὸ ὁποῖον ὠνόμασαν θεὸν Φάλκωνα, καὶ τοῦ ἐθυσίασαν τρεῖς νέους, καὶ μοσχάρια ἀρσενικὰ διαλεκτὰ ογ΄, καὶ ἀπὸ τότε ἔκαμναν κάθε χρόνον οἱ πεπλανημένοι ταύτην τὴν μιαρὰ θυσίαν, οἱ μιαροὶ τοῖς μιαροῖς δαίμοσιν. Ὡς εὐγῆκεν οὖν ἀπὸ τὸ πλοῖον ὁ ἱερὸς Παγκράτιος, καὶ ἐστάθη εἰς τὴν γῆν, κρατῶντας ὡς ῥάβδον ἕνα Σταυρὸν, ἐφώναξαν οἱ δαίμονες ὁποῦ ἐκατοικοῦσαν εἰς τὸ εἴδωλον, καὶ σείοντες αὐτὸ δυνατὰ, ἔλεγον ταῦτα κλαίοντες: Ὦ θεὲ Φάλκων, πῦρ ἔφθασε νὰ σὲ χωνεύσῃ· ὅτι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ποῦ ἐγεννήθη ἀπὸ τὴν Παρθένον Μαρίαν, ἔστειλεν ἐδὼ ῥομφαίαν ὡς ἀστραπὴν, ἥτις τὸν μὲν τόπον ὅλον τοῦτον ἐφώτισεν, ἡμᾶς δὲ ἐφόβησεν. Ὦ Λυκαονίδη, πῶς τὸν ἤφερες ἐδὼ, καὶ δὲν ἐκατάκαυσε τὸ καράβι σου; Τότε ὁ Παγκράτιος, ἔκαμε τὸ σημεῖον τοῦ Σταυροῦ, ὀρκίζων τοὺς δαίμονας, νὰ παύσουν τὰς φωνὰς, καὶ κτύπους, καὶ ἐσιώπησαν. Ὁ μὲν οὖν Λυκαονίδης, εἶπε πρὸς τὸν Παγκράτιον: Μὴ σιμώσης εἰς τὸν ἀκάθαρτον αὐτὸν Φάλκωνα, ὅτι πολλοὺς ἐθανάτωσεν. Ὁ δὲ ἀπεκρίνατο: Ἡμεῖς ἔχομεν τὴν χάριν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καὶ δὲν φοβούμεθα τοὺς δαίμονας· ὅθεν ἐλθὲ μετ’ ἐμᾶς νὰ ἰδῇς τὴν δόξαν τοῦ Θεοῦ, καὶ τὴν ἀπώλειαν τοῦ Φάλκωνος. Ἐπῆρεν οὖν τὸν Σταυρὸν, τὸ Ἱερὸν Εὐαγγέλιον, καὶ τὴν Εἰκόνα τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ, καὶ πλησιάσας εἰς τὸν μιαρὸν βωμὸν, ἔκαμε πρότερον κατὰ ἀνατολὰς πρὸς τὸν ἀληθινὸν Θεὸν δέησιν, νὰ τοῦ δώσῃ σοφίαν, καὶ δύναμιν νὰ ἐπιστρέψῃ τοὺς ἐγχωρίους εἰς τὴν εὐσέβειαν, καὶ νὰ ἐκδιώξῃ ἀπὸ ἐκεῖ τοὺς δαίμονας. Καὶ μετὰ τὴν εὐχὴν, ἐβόησε λέγωντας: Ὁρκίζω σας εἰς τὴν Ἁγίαν Τριάδαν ἀκάθαρτοι δαίμονες, νὰ σηκώσετε τὸν ἀναίσθητον Φάλκωνα, καὶ τὸν βωμὸν ὅλον, καθὼς εὑρίσκεται, νὰ τοὺς ῥίψετε μακρὰ εἰς τὸ πέλαγος τριάκοντα στάδια, καὶ νὰ βυθισθῆτε καὶ ἐσεῖς εἰς την θάλασσαν. Μὲ τὸν λόγον τοῦ Ἁγίου, ἔγινε μέγας κτύπος, καὶ ἐφάνησαν ὡς πλῆθος κοράκων καὶ γυπῶν οἱ δαίμονες, οἵ τινες ἄρπασαν τὸν ναὸν, καὶ τὸ εἴδωλον, καὶ τὸ ἔῤῥιψαν εἰς τὴν θάλασσαν. Ὁ δὲ Λυκαονίδης ἐθαύμασεν. Ἔπειτα, ἐζήτησεν ἀπὸ τὸν Ἅγιον συγχώρησιν νὰ ὑπάγῃ τὸ κανίσκι εἰς τὸν Ἡγεμόνα τῆς νήσου, Βονιφάτιον καλούμενον, καὶ εἰς τὸν πολιτάρχην Αὐρηλιανὸν, καθὼς ἦτον συνήθεια. Λέγει τον ὁ Ἅγιος: Ὕπαγε εἰς εἰρήνην καὶ βλέπε μὴ σὲ χωρίσῃ τινὰς ἀπὸ τὴν ἀγάπην τοῦ Χριστοῦ.
Ἀπελθὼν οὖν, ἔδωκε τοῦ Ἡγεμόνος δῶρα πολύτιμα. Ὅς τις τὸν ἡρώτησε διὰ τὰ μέρη τῆς Ἀνατολῆς, πῶς περνοῦσιν οἱ Ἄρχοντες. Ὁ δὲ ἀπεκρίνατο: Νὰ, μεγάλην εἰρήνην ἔχουσιν ὅλαις αἱ ἐπαρχίαις, ὅτι τοῦ μεγάλου καὶ ἀληθινοῦ Θεοῦ ἡ εἰρήνη τοὺς ἐπεσκίασε, καὶ σῴζει τοὺς εἰς αὺτὸν πιστεύοντας. Τότε, τοῦ ἐδιηγήθη τὸ μέγα θαῦμα, ὁποῦ ἐτέλεσεν ὁ Ἅγιος, καὶ τοῦ ἐκήρυξε τὸν Χριστὸν, διηγούμενος ἅπαντα ὅσα εἶδε καὶ ἤκουσεν ἀπὸ τὸν Παγκράτιον. Καὶ καθὼς ἐσυντύχεναν, ἥλθασιν ἐκεῖ ὅλοι οἱ μιαροὶ ἱερεῖς, ὀλολύζοντες, καὶ ἐφώναζαν ἄτακτα, λέγοντες: Μεγάλον κακὸν μὰς ἐσυνέβη Ἡγεμὼν κράτιστε, ὅτι ὁ ποθητός μας θεὸς Φάλκων ἠφάνισται μὲ ὅλον του τὸν περίφημον ναὸν, τόσον ὁποῦ κᾄν ὁ τόπος τοῦ θυσιαστηρίου δὲν φαίνεται. Λέγει τους ὁ Βονιφάτιος: Ἱερεῖς τῶν μεγάλων θεῶν τῆς Ταυρομενίας, ὑπάγετε ἐξετάσετε, μήπως καὶ ἠθέλασι περισσοτέραν θυσίαν, δι’ αὐτὸ μᾶς ἐκαταφρόνεσαν, καὶ ὑπῆγαν εἰς ἄλλον τόπον, καὶ θέλω ἐξετάσει καὶ ἐγὼ νὰ μάθω, πῶς ἔγινεν ἡ ὑπόθεσις. Ταῦτα εἰπὼν, ἀπέλυσεν αὐτοὺς, καὶ ἠρώτα πάλιν τὸν Λυκαονίδην, νὰ τοῦ εἰπῇ διὰ τὸν Χριστὸν, ὅτι πολλὴν εὐφροσύνην ἐλάμβανεν ἡ ψυχή του, ἀκούωντας τὸ σωτήριον Εὐαγγέλιον. Τότε, τοῦ ἐδιηγήθη καταλεπτῶς διὰ τὸν Δεσπότην Χριστὸν ὅσα ἤκουσε· καὶ διὰ τὸν Πέτρον καὶ τὸν Παγκράτιον εἰς πλάτος, πῶς ἐπρόσταξεν τοὺς δαίμονας καὶ ἐβύθισαν τὸν βωμὸν, καὶ τὸ εἴδωλον. Ἀκούσας οὖν ταῦτα ὁ Ἄρχων, ἐχάρη, καὶ λέγει του: Παρακαλῶ σε φίλε μου, ὕπαγε νὰ προσκυνήσῃς τὸν Ἅγιον Παγκράτιον ἀπὸ λόγου μου, καὶ παρακάλεσον αὐτὸν νὰ ἔλθῃ νὰ ἰδῶ τοιοῦτον ἄνδρα σεβάσμιον. Ὁ δὲ ἀπεκρίνατο: Ἄκουσον Κύριέ μου. Ἐὰν ἀγαπὰς τὸν Χριστὸν, πρόσταξαι κήρυκας νὰ διαλαλήσουν εἰς τὴν πόλιν ὅλην, καὶ τὰ περίχωρα, πῶς θέλεις νὰ κάμῃς ἱπποδρόμιον, νὰ ὑπογράψῃς ὅλους τοὺς καβαλλαρέους, καὶ νὰ συναχθοῦσιν ἅπαντες· καὶ τότε, μὲ τὴν πρόφασιν ταὺτην κάμνεις ἑορτὴν, καὶ ἔρχεται ἐκεῖ ὁ μέγας Παγκράτιος.
Ἤρεσεν ὁ λόγος τῷ Ἄρχοντι, καὶ ἔστειλεν εὐθὺς μήνυμα εἰς ὅλην τὴν ἐπαρχίαν του, καὶ ἐσυνάχθησαν ἕως διακόσιαι χιλιάδες ἄνδρες, καὶ ἑφίλευσε τοὺς χιλιάρχους, καὶ ἑκατοντάρχους μὲ δεῖπνον πλούσιον. Καὶ τὸ πρωΐ ὑπῆγαν εἰς τὸ πεδίον ἅπαντες. Ὁ δὲ Λυκαονίδης ὑπῆγεν εἰς τὸν Παγκράτιον, καὶ τοῦ ἀνήγγειλε τὴν πολλὴν τοῦ Ἡγεμόνος εὐλάβειαν, καὶ πῶς ἐπεθύμει νὰ τὸν ἰδῇ, νὰ συνομιλήσωσι, καὶ νὰ ὑπάγῃ ἐκεῖ. Ὁ δὲ Παγκράτιος, δὲν ὑπῆγε διὰ τὴν σύγχυσιν τοῦ λαοῦ, ἀμὴ εἶπε τοῦ Λυκαονίδους, νὰ φέρῃ ἐκεῖ τὸν Ἡγεμόνα τὸ βράδυ, ὅταν τελειώσουν τὴν πανήγυριν· καὶ οὕτως ἐγένετο. Ὅταν οὖν ἐπῆγεν ὁ Ἡγεμὼν εἰς τὸν Παγκράτιον, τὸν ηὗρεν ἐνδεδυμένον μὲ τὴν ἱερατικὴν στολὴν, καὶ ἐπὶ θρόνου καθεζόμενον, ἔχοντα τὴν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, καὶ τὸν Σταυρὸν ἔμπροσθεν αὐτοῦ· καὶ βλέπωντάς τον μὲ τόσην δόξαν, ἔπεσεν ἐπὶ πρόσωπον, καὶ τὸν ἐπροσκύνησε, διατὶ εἶδε φῶς θεϊκὸν, ὁποὺ τὸν ἐπερικύκλωσεν. Ὁ δὲ Ἅγιος, ἤγειρεν αὐτὸν, καὶ ἠσπάσατο. Καὶ καθὼς ἐσηκώθη ὅλος ἔντρομος, ἐβόησε λέγωντας: Μέγας ὁ Θεὸς τῶν Χριστιανῶν· πιστεύω εἰς Σὲ Ἰησοῦ Χριστὲ, Θεὲ ἀληθέστατε. Τότε ὁ Ἅγιος, τὸν εὐλόγησε σταυροειδῶς, καὶ τὸν ἐπρόσταξε νὰ καθήσῃ πλησίον του. Ὁ δὲ ἔλεγε· Καὶ πῶς νὰ σοῦ πλησιάσω, ὁποῦ βλέπω τὴν φλόγα τριγύρω σου; Γνωρίσας οὖν ὁ Ἅγιος, πῶς ἦτον ἡ χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος διὰ τὴν ἱερὰν στολὴν, ὁποῦ ἐφόρεσε· καὶ προστάσσωντας νὰ εὔγουν ἔξω ὅλοι ὀλίγον, καὶ πάλιν νὰ ἔλθωσιν, ἐγδύθη τὰ ἱερὰ φορέματα. Καὶ τότε δὲν ἔβλεπε τὸ πῦρ ὁ Βονιφάτιος· ὅθεν ἐκάθησε σιμά του, καὶ ἤκουε τὰ σωτήρια λόγια.
Μετὰ ταῦτα ἐδείπνησαν σύμμετρα, ὅ,τι ὁ Θεὸς ἐξαπέστειλε· καὶ τότε εἶπεν αὐτοῖς ὁ Ἅγιος: Ἐφιλεύθημεν σωματικῶς, ἄς φιλευθοῦμεν καὶ πνευματικὰ τέκνα μου. καὶ μπαίνωντας εἰς τὸ μέσα σπῆτι, ἔβαλε τὰ ἱερὰ, καὶ ἔψαλλε τὴν Ἀκολουθίαν τοῦ Ὄρθρου· καὶ ὅταν ἔφθασε εἰς τὴν δοξολογίαν τοῦ τρισαγίου (ὤ τοῦ θαύματος) ἤνοιξεν ἡ στέγη τοῦ οἴκου, καὶ ἦλθεν ἀστραπὴ εἰς ἡμᾶς· ὅθεν ἀπὸ τὸν φόβον ἐπέσαμεν κατὰ πρόσωπα. Ὁ δὲ Ἅγιος μᾶς ἤγειρε, λέγωντας: Μὴ φοβεῖσθε, ὅτι ὁ Χριστὸς ἦλθε νὰ φωτίσῃ τὰς καρδίας, νὰ τὸν γνωρίσετε. Τότε, ἔλαβεν ἕνα Εὐαγγέλιον, ὅπου ἦσαν ἰστορισμένα τὰ πάθη καὶ μυστήρια τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, ἡ Γέννησις λέγω, ἡ Σταύρωσις, ἡ Ἀνάστασις, καὶ τὰ ἐπίλοιπα, καὶ ἀναγνώσας τὸν ἱερὸν Ματθαῖον, ἐδίδαξεν ἱκανῶς τὸν Ἄρχοντα ἕως τὸ μεσονύκτιον. Καὶ τότε εὐχαριστήσας τὸν Ἅγιον, καὶ πέρνωντας συγχώρησιν, ἀνεχώρησεν. Ὁ μὲν οὖν Λυκαονίδης εἶπε πρὸς τὸν Ἅγιον: Ὁ Ἄρχων εἶπε νὰ ὑπάγωμεν εἰς τὴν πόλιν, νὰ εὐλογήσης τὸ παλάτιον. Ὁ δὲ ἀπεκρίνατο: Ναὶ, τέκνον· ἀλλ’ οἱ ἀκάθαρτοι δαίμονες, θρηνοῦντες τὴν ἀπώλειάν των, βούλονται νὰ μᾶς πολεμήσουν. Λοιπὸν λάβε τοῦτο τὸ γράμμα, βάλλε το εἰς τὸν βωμὸν τοῦ ἀκαθάρτου Λύσσωνος, ὅταν τὸ ἀναγνώσης εἰς τοὺς ἄλλους ναοὺς, καὶ ἄφες τὸ ἐκεῖ φεύγωντας. Ἔλεγε δὲ τὸ γράμμα ταῦτα: Παγκράτιος δοῦλος Ἰησοῦ Χριστοῦ, πρὸς Λύσσωνα τὸν μιαρὸν θεὸν τῶν Ταυρομενιτῶν. Δεχόμενος τὸ γράμμα μου, ἀνάγνωσον αὐτὸ καὶ εἰς τοὺς ἄλλους μιαροὺς θεοὺς, καὶ μὴ κάμετε σύγχυσιν· ἀλλὰ ὡς ἄλαλοι καὶ κωφοὶ, οὕτω γένησθε. Λαβὼν οὖν τὸ γράμμα ὁ Λυκαονίδης, ὑπῆγε καὶ τὸ ἔβαλεν εἰς τὸ εἴδωλον· καὶ τὴν τρίτην ὥραν τῆς νυκτὸς, ἦλθε φωνὴ πρὸς τὸν Ἅγιον λέγουσα: Δοῦλε τοῦ Θεοῦ, ἐκάμαμεν ὡς ὥρισες, καὶ ἀνέβα εἰς τὴν πόλιν σου. Τότε ὁ Ἅγιος ἐπῇρε τὴν συνοδίαν του, καὶ ὑπῆγεν εἰς τὸν Ἡγεμόνα. Ὅς τις τοὺς ἐπροϋπήντησε μὲ τιμὴν πολλὴν καὶ ἔμειναν ἡμέρας μ΄ εἰς τὸ παλάτιον. Ἐν τῷ μεταξῦ, οἱ δὲ ἱερεῖς τῶν εἰδώλων, ἐσυνάχθησαν εἰς τὸ Πραιτώριον λέγοντες: Ὦ Ἡγεμὼν, ἡ πανήγυρις σιμώνει τοῦ μεγάλου θεοῦ Λύσσωνος, καὶ πρόσταξον ὅλον τὸν λαὸν, νὰ τοῦ κάμουν θυσίαν πλουσίαν, νὰ μὴ θυμωθῆ καὶ αὐτὸς καὶ φύγη, ὥς καὶ ὁ Φάλκων. Ὁ δὲ εἶπεν: Ὑπάγετε, ἐτοιμάσατε ὡς θέλετε. Ἔπειτα, ἠρώτησεν μυστικὰ τὸν Παγκράτιον τί νὰ κάμη. Ὁ δὲ ἀπεκρίνατο: Φυλάγου ἀπὸ τὴν σήμερον, νὰ μὴ θυσιάσῃς πλέον εἴς τὰ εἴδωλα, ἀλλὰ στέκου στερεὸς εἰς τὴν πίστιν, ἐὰν ποθῇς νὰ λάβῃς τὸ Ἅγιον Βάπτισμα, καὶ κτίσαι μου μίαν Ἐκκλησίαν, νὰ κάμνω καὶ ἐγὼ τὴν θυσίαν μου, ὅτι ἐλπίζω εἰς τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν, νὰ μὰς λυτρώσῃ ἀπὸ τοὺς ἀοράτους ἐχθρούς. Λέγει τον ὁ Βονιφάτιος: Τίμιε Πάτερ, ἔτοιμος εἶμαι νὰ κάμω ὅτι προστάξεις τὸν δοῦλον σου· μόνον δός μου τὸ σχῆμα καὶ τὸν τόπον, καὶ ἐγὼ τὴν κάμνω μετὰ χαρᾶς. Τότε, ἐπήγασιν ὁμοῦ εἰς μίαν ἄκραν τῆς πόλεως πρὸς ἀνατολὰς, καὶ τοῦ ἐσημείωσε τὸ σχῆμα τῆς Ἐκκλησίας εἰς τόπον εὐάρμοστον, καὶ εἰς ἡμέρας λ΄, ἐγένετο ναός. Ὁ δὲ Παγκράτιος ἐλειτούργησε, καὶ ἔβλεπαν ὅσοι ἦσαν ἔσω τῆς Ἐκκλησίας πῦρ φοβερὸν, ὡς ἀστραπὴν, ὁποῦ ἐφώτιζεν ὅλον τὸν Ναὸν μὲ τρόπον ἐξαίσιον. Ὅταν οὖν ἐτέλεσε τὴν Ἱερουργίαν ὁ Ἅγιος, ἔπεσαν ὅλοι οἱ θεοὶ τῆς Ταυρομενίας, καὶ ἐσυντρίφθησαν. Ἀμὴ οἱ ἱερεῖς δὲν ἦσαν ἐκεῖ τότε, ὅθεν δὲν ἤξευραν τὴν ὑπόθεσιν. Ὁ μὲν οὖν Ἅγιος, μετὰ τὸ κοινωνικὸν, ἐκοινώνησε τοὺς βαπτισμένους, τὸν δὲ Ἡγεμόνα δὲν ἐκοινώνησεν. Ὅς τις ἠρώτησε τὸν Λυκαονίδην ἀπόκρυφα τὴν αἰτίαν, καὶ τοῦ εἶπεν ὅτι διατὶ δὲν ἦτον ἀκόμη χριστιανὸς τέλειος, δὲν ἦτον ἄξιος τῆς ἱερὰς Μεταλήψεως. Μετὰ δὲ τὴν Ἱερουργίαν, τοὺς ἐπῆρεν ὅλους ὁ Ἄρχων νὰ τοὺς φιλεύσῃ εἰς τὸ παλάτιον. Ὁ δὲ Ἅγιος, καθίσας εἰς τὴν τράπεζαν, ἔβαλεν εἰς τὸ δεξιόν του μέρος τὸν Λυκαονίδην, καὶ εἰς τὸ ἀριστερὸν τὸν Ἡγεμόνα, καθὼς ἔκαμε καὶ ἄλλαις φοραῖς, καὶ εὐλογήσας ἄρτον εἰς μνήμην τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ἔδωκεν ὁλονῶν καὶ ἔφαγον· καὶ ὅταν ἐφιλεύθησαν, ἀπέλυσεν ἅπαντας.
Ἐν τῷ μεταξῦ, οἱ δὲ μιαροὶ ἱερεῖς ἐπῆγαν εἰς τοὺς βωμοὺς νὰ θυμιάσουν τὰ ἀκάθαρτα εἴδωλα, καὶ μὴ εὑρόντες αὐτὰ, ἐθρηνοῦσαν τὴν ἀπώλειάν τῶν, καὶ ἔγινεν εἰς ὅλην τὴν πόλιν μεγάλη σύγχυσις, καὶ ἐσυνάχθησαν οἱ περισσότεροι εἰς τὸ παλάτιον, τοιαῦτα φωνάζοντες: Τί κάμνεις ἀνάξιε τῆς ἡγεμονίας Βονιφάτιε, καὶ δὲν ἔρχεσαι νὰ ἰδῇς τί ἔπαθον οἱ θεοί σου δεινότατε; Δὲν εἶναι αὐτοὶ, ὁποῦ σὲ ἐπλούτισαν τοσοῦτον, καὶ σὲ ἐτίμησαν; Ἀμὴ διατί δὲν τοῦς τιμᾷς, νὰ θλιβῇς μὲ ὅλους μας; Ἀμὴ, ἔχεις ἐσὺ χαραῖς, καὶ ἑορτάζεις τὴν θλίψιν μας, ὑπερήφανε; Τότε ὁ Ἡγεμὼν, ἀκούσας τὰς ὕβρεις τοῦ λαοῦ, ἐφοβήθη· καὶ ἀναβαίνωντας εἰς τὸν ὑψηλότερον τόπον τοῦ Πραιτωρίου μὲ ἑξήκοντα στρατιώτας ἐνδεδυμένους χρυσούφαντα, εἶπε ταῦτα πρὸς τὸν λαὸν, μὲ λαλιὰν ταπεινὴν καὶ ἥμερον: Ἄνδρες Ταυρομενῖται, σοφώτατοι, μὴν ὑβρίζετε τὴν Ἡγεμονίαν ἄδικα, μὴ θυμώνεσθε παράλογα εἰς ἐμὲ, ὁποῦ ποσῶς δὲν σὰς ἔπταισα· ἀλλὰ κάμετε τοῦτο ὁποῦ σὰς εἶπα καὶ ἄλλην φορὰν, ὅταν ἀπωλέσθη ὁ Φάλκων. Ἤγουν ἐρευνήσατε τοὺς πλέον σοφοὺς εἰς τὴν βουλὴν, καὶ γραμματισμένους, νὰ ἐξετάσουν εἰς τὰς βίβλους σας, ἕως νὰ εὕρωσι τὴν αἰτίαν, διατὶ οἱ θεοί μας ἔφυγον. Τὸ ὁποῖον θέλει εἶσται ἕνα ἀπὸ ταῦτα τὰ δύω, ὁποῦ σᾶς λέγω, ἤγουν, ἤ ὀλίγην θυσίαν τοὺς ἐκάμναμεν, καὶ μὰς ἐμίσησαν· ἤ ἄλλος Θεὸς ἦλθεν ἐδὼ ἰσχυρότερός των, καὶ δυνατώτερος, ὅθεν μὴ δυνάμενοι νὰ τοῦ ἐναντιωθοῦσιν, ἀπὸ τὸν φόβον τους ἔπεσον. Καὶ ὅταν μάθωμεν τὸ βέβαιον, θέλομεν τελέσει τὸ συμφερώτερον· ἤγουν, ἐὰν ἔφυγον διὰ τὰς μικρὰς θυσίας, νὰ τοὺς αὐξήσωμεν ὅσον θέλουσιν. Εἰδὲ καὶ εἶναι ἄλλος Θεὸς ἰσχυρώτερος, νὰ πιστεύσωμεν εἰς ἐκεῖνον, νὰ μὴ τοὺς ἔχωμεν χρείαν τίποτα. Ὑπάγετε γοῦν οἱ πλέον εὐβλαβέστεροι εἰς τὸν Ναὸν μὲ προσευχὴν καὶ δέησιν, καὶ ἐρωτήσατε τοὺς θεοὺς, νὰ σᾶς φανερώσουν τὸ αἴτιον.
Αὐτὴν τὴν συμβουλὴν τοῦ Ἄρχοντος, ὅλοι ἐπαίνεσαν, καὶ ἐπρόκριναν τινὰς, ὁποῦ ἤξευραν μαντείας καὶ κλήδονας, καὶ ἔβαλαν τριάκοντα δύω εἰς κάθε θυσιαστήριον, καὶ φωνάζοντες ὥραν πολλὴν, καὶ ἐρωτῶντες, τοὺς ἀπεκρίθη ἕνας δαίμων τὸν ὁποῖον ὠνόμαζαν Λύσσωνα, καὶ λέγει τους: Τί ἤλθετε πρός με καὶ ἐπαινᾶτε ἄκαιρα; Εἴτι ἐκάμαμεν ἕως τώρα, ἐκάμαμεν, καὶ ἀπὸ τὴν σήμερον πλέον δὲν σὰς φαντάζομεν, ὅτι ἡ Τρισυπόστατος Θεότης ἐπίσκεψε τὸ ἴδιον πλάσμα, καὶ ἔστειλεν ὁ Θεὸς τὸν λόγον Αὐτοῦ, καὶ ἰάτρευσεν ἅπαντας. Οἱ δὲ ἀπεκρίθησαν· Τί λέγεις Λύσσων καθαρώτατε; Τίς εἶναι ἀπὸ ἐσένα Θεὸς δυνατώτερος; Ὁ δὲ δαίμων, πάλιν ἀπεκρίνατο: Ἐκεῖνος ὁποῦ ἔκαμε τὸν οὐρανὸν, τὴν γῆν καὶ τὴν θάλασσαν, καὶ ὅλον τὸν κόσμον, καὶ τὸν ἄνθρωπον ἔπλασεν, αὐτὸς καὶ τώρα, καθ’ ἡμῶν ῥομφαίαν πυρίνην ἀπέστειλεν, ἡ ὁποία τὸν Φάλκωνα, τὸν Δία, καὶ τοὺς λοιποὺς θεοὺς ἀπώλεσε, καὶ ἔμένα ἔκαμεν ἀπὸ τὴν σήμερον ἄπρακτον, ὅτι τὸν μαθητὴν τοῦ Ἰησοῦ ἤφερεν ἐδὼ ὁ Λυκαονίδης. Ταῦτα ἀκούσαντες οἱ πεπλανημένοι, ὠδύροντο, πῶς ἔχασαν τὰς ἐλπίδας των. Καὶ ἐδέοντο πάλιν τὸν ἀνίσχυρόν των Θεὸν, νὰ τοὺς δώσῃ βοήθειαν. Καὶ βάνοντες κλήδονας, ἔγραψαν τὰ ὀνόματα τῶν εὐγενεστέρων τῆς πόλεως, οὕτινος τύχῃ ὁ κλήδων, νὰ τὸν θυσιάσουν, διὰ νὰ καλοσυνεύσουν τὸν δαίμονα. Καὶ τὸ πρῶτον ὄνομα ὁποῦ εὔγαλαν, ἔτυχε τοῦ Ἡγεμόνος. Τότε, ἐχάρη ὁ ὄχλος, καὶ σφάζοντες ταύρους, καὶ τράγους, ἐγέμωσαν τὰς φιάλας αἵματα· καὶ πέρνοντες κλάδους μυρσίνης καὶ δάφνης, ἔδραμον ὅλοι εἰς τὸ παλάτιον, καὶ φωνάζοντες ἔλεγον: Ὦ Ἡγεμὸν ἀξιώτατε, ὁ μἐγας Θεὸς Λύσσων, εἰς θυσίαν σὲ εζήτησε. Καὶ σὲ μακαρίζομεν ἅπαντες, ὅτι καὶ εἰς τὸν κόσμον τοῦτον ἤσουν ὅλην σου τὴν ζωὴν περιφανής τε καὶ ἔνδοξος, καὶ τώρα πάλιν μὲ τὴν θυσίαν ταύτην, γίνεσαι ὡς ὁ Λύσσων, καὶ ὁ Ζεὺς μετὰ θάνατον ἀθάνατος. Ταῦτα εἰπόντες, ἔδραμον νὰ ἐτοιμάσουν τὰ τῆς θυσίας ἀρμόδια. Ὁ δὲ Βονιφάτιος ὑπήγε δρομαίως εἰς τὴν Ἐκκλησίαν, καὶ πίπτων εἰς τοὺς πόδας τοῦ Ἁγίου, ἐδιηγήθη τὴν συμφορὰν μὲ πικρότατα δάκρυα, πῶς ἔμελλε νὰ τὸν θανατώσουν εἰς θυσίαν τοῦ δαίμονος. Λέγει τον ὁ Παγκράτιος· Ὕπαγε τέκνον, καὶ μὴ φοβηθῇς ὁλότελα, ὅτι ἐγὼ ἔρχομαι ἀντάμα σου εἰς τὴν θυσίαν αὔριον, καὶ τότε νὰ ἰδῆτε ὅλοι τοῦ Χριστοῦ τὴν δύναμιν.
Τὴν ἐννάτην ὥραν τῆς νυκτὸς, ἠγέρθη ὁ Ἅγιος νὰ ψάλλη κατὰ τὴν τάξιν τὴν Ἀκολουθίαν του. Οἱ δὲ Ἔλληνες πάλιν ᾖσαν εἰς τὸν μέγαν βωμὸν τοῦ Λύσσωνος, καὶ εἴχασι ἀνιστάμενα πάλιν τὰ εἴδωλα, καὶ βαλμένα εἰς τοὺς τόπους των, διὰ νὰ εἰποῦσιν, ὅτι ἀπὸ λόγου των ἀνέστησαν. Καὶ ὅταν ἄρχισε τὴν πνευματικὴν σάλπιγγαν ὁ Ἅγιος, ψάλλωντας εἰς τὸν ναὸν τὴν Ἀκολουθίαν του, ἔπεσαν πάλιν εἰς τὴν γῆν ὅλα τὰ ὄλα τὰ ἀνιστάμενα εἴδωλα, καὶ ἐσυντρίφθησαν. Τότε, φεύγοντες ἀπ’ ἐκεῖ ὁ λαὸς, ἔτρεχον θαυμάζοντες, καὶ καθὼς ἐπερνοῦσαν ἀπὸ τὴν Ἐκκλησίαν, ἤκουσαν τὸν Ἅγιον ψάλλοντα, καὶ ἔμειναν ἐξιστάμενοι εἰς τὴν μελῳδικὴν ἐκείνην γλυκύτητα, ὅποῦ ἄλλην φορὰν δὲ τὴν ἤκουσαν, ὅτι ἡ φωνὴ τοῦ Ἁγίου ἦτον πολλὰ ἡδονικὴ καὶ ἕμμουσος. Ἡ δὲ Ἐκκλησία δὲν ἐφαίνετο. Διατὶ ἦτον σκότος τριγύρου της. Καὶ ὅταν ἐτελείωσε τὴν Ἀκολουθίαν, εὐγῆκεν ὁ Ἅγιος καὶ ἐκάθησεν εἰς τὴν θύραν· καὶ μὲ τὸ σημεῖον τοῦ Σταυροῦ διώξας τὸ σκότος, ἠνοίχθησαν οἱ ὀφθαλμοὶ τῶν Ἐλλήνων, καὶ βλέποντες τὴν Ἐκκλησίαν, καὶ τὸν Ἅγιον, τοὺς ἐφάνη ὡς ἀληθῶς Θεοῦ Ἄγγελος, καὶ φοβηθέντες, ἠρώτησαν αὐτὸν λέγοντες: Ὁρκίζομέν σε κατὰ τῆς δυνάμεως τῶν μεγάλων θεῶν, νὰ μᾶς εἰπῇς, ἐὰν εἶσαι Θεὸς ἤ ἄνθρωπος. Λέγει τους ὁ Ἅγιος: Ἐγὼ οὔτε Θεὸς εἶμαι, οὔτε λατρεύω ὡσὰν ἐσεῖς τοὺς μιαροὺς δαίμονας· ἀλλὰ εἶμαι πλάσμα Θεοῦ ὡς ἐσεῖς· καὶ μὲ ἔστειλεν αὐτὸς ὁ ἀληθὴς Θεὸς, νὰ σᾶς κηρύξω λόγον ζωῆς καὶ ἀληθείας. Καὶ ἐάν μου ἀκούσητε, νὰ εὕρητε ζωὴν αἰώνιον, ὅτι ἐγὼ σᾶς θέλω ἀναγγείλει διὰ τὸν μεγάλον Θεὸν καὶ ἀνεξιχνίαστον, ὁποῦ ἔκαμεν ὅλον τὸν κόσμον, καὶ τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν ἔπλασε, καὶ ἀνέπλασε, καὶ χαρίζει ἐκείνων ὁποῦ τὸν ἀγαπήσουν, ἀπόλαυσιν αἰώνιον. Αὐτοὶ δὲ, ὁποῦ ἐσεῖς λέγετε θεοὺς, εἶναι δαίμονες· καὶ ὅσοι τοὺς πιστεύουσιν, ὑπάγουν ἀντάμα μὲ αὐτοὺς εἰς τὴν ἀτελεύτητον κόλασιν. Οἱ δὲ ἄνθρωποι, ταῦτα ἀκούσαντες, ἐκατανύγησαν λέγοντες: Ἡμεῖς, βλέπομεν εἰς ἐσένα κατὰ ἀλήθειαν χάριν ἔνθεον, καὶ πιστεύομεν, ὅτι ἡ ἀξία σου εἶναι δυνατωτέρα τῆς τῶν θεῶν δυνάμεως· ἀλλὰ μὴ τοὺς καταδυναστεύσης, ὅτι εἰς τοὺς πολέμους πολλάκις μᾶς ἐβοήθησαν. Λέγει τους ὁ Ἅγιος: Ὑπάγετε, ἐτοιμάσετε τὸν Ἡγεμόνα εἰς θυσίαν τοῦ Λύσσωνος, καθὼς ἐμελετήσατε, καὶ ἐκεῖ σᾶς θέλω δείξει τοῦ Θεοῦ μου τῆν δύναμιν.
Ἀναχωρήσαντες οὖν ἀπὸ τὸν Ἅγιον, ἔλεγεν ἕνας τοῦ ἄλλου: Τὴν ἀλήθειαν ὁμοιάζει νὰ λέγῃ αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος· ὅτι, ἐὰν δὲν ἦτον ὁ Θεὸς αὐτοῦ δυνατώτερος, δὲν ἐξωλόθρευε τοὺς θεούς μας. Τότε, ἕνας ἀρχιφιλόσοφος ὀνόματι Ξάνθιππος, εἶπε πρὸς τοὺς ἄλλους: Ἀκούσατε ἄνδρες σοφώτατοι· ἐσεῖς μὲ ἐψηφίσατε ἀρχηγὸν εἰς τὴν ἰατρικὴν, τὴν ὁποίαν ἐπιμελούμουν τὸ κατὰ δύναμιν· καὶ τώρα εἶναι ὀλίγαις ἡμέραις, ὁποῦ ἦλθε πρὸς μὲ εἷς θαυμάσιος εἰς τὸ εἶδος, καὶ ἄξιος ἄνθρωπος, καὶ μοῦ ἔδωκεν ἕνα βιβλίον λέγωντας· Ξάνθιππε, λάβε τὸ ἰατρικὸν αὐτὸ βιβλίον, ἀπὸ τὴν ἄνωθεν δύναμιν. Ταῦτα λέγων, ἔγινεν ἄφαντος. Ἐγὼ δὲ, ἀναγνώσας τὸ βιβλίον, ηὗρα καὶ τὸ ἔγραψαν τέσσερεις ἄνθρωποι, οἵ τινες μὲ μίαν φωνὴν ἐδιηγοῦντο διὰ τὸν Ἰησοῦν Χριστὸν, τὸν ἀληθινὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ, καὶ αὐτὸν νομίζω πῶς ἦλθεν νὰ κηρύξῃ καὶ οὗτος ὁ ἄνθρωπος. Ὅτι, καθὼς ἔφθασα μὲ τὸ βιβλίον εἰς τὴν οἰκίαν μου, ἐφωτίσθη ὅλη ἀπὸ φῶς οὐράνιον, καὶ ὅσοι ἀσθενεῖς ἐκεῖ ἐκείτοντο ἀπὸ διαφόρους ἀῤῥωστίας βασανιζόμενοι, αὐτὴν τὴν ὥραν ἐθεραπεύθησαν. Ἀκούσας οὗν ὁ λαὸς ταῦτα ἀπὸ τὸν Ξάνθιππον, ἐβουλήθησαν νὰ ὑποστρέψουν εἰς τὸν Ἅγιον. Ἀμὴ ὁ διάβολος, δὲν τοῦς ἀφῆκεν, ἀλλὰ τοὺς ἐβίασεν ἀοράτως, καὶ ὑπῆγαν εἰς τὸ παλάτιον, καὶ πέρνοντες τὸν Ἡγεμόνα, τὸν ὑπῆγαν εἰς τὸν Λύσσωνα, καὶ ἐγδύσαντες αὐτὸν, ἔδεσαν ὁπίσω τὰς χεῖράς του, εὐχαριστοῦντες τὸν ἀκάθαρτον δαίμονα. Ὁ δὲ Βονιφάτιος, ἐκύτταζεν εἰς ἕνα καὶ ἄλλο μέρος, νὰ ἰδῇ τὸν Παγκράτιον, καὶ ἔλεγε μὲ κλαυθμὸν πικρότατον: Ὤ τῶν ἐμῶν κακῶν, εἰς ποταπὸν θάνατον πικρὸν παρεδόθην ὁ ἄθλιος. Ποῦ εἶσαι Πάτερ Παγκράτιε; Εἶπες πῶς ἔρχεσαι εἰς τὴν θυσίαν, νὰ ἀπωλέσῃς τὸν ἀναίσθητον Λύσσωνα, καὶ τώρα δὲν φαίνεσαι; Καὶ μὲ ἀφῆκες μοναχὸν τὸν ταλαίπωρον; Ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς, μὰ μὲ ἐλεήσῃ ὡς εὔσπλαγχνος.
Οὗτος δὲ ὁ Λύσσων ἀδελφοὶ, εἶχεν ἕνα ὄφιν πολλὰ μεγάλον καὶ φοβερώτατον, ὁ ὁποῖος ἔπινε τὸ αἷμα τῶν θυσιῶν. Ὁ δὲ μέγας Παγκράτιος, φορέσας τὴν ἱερατικὴν στολὴν, ἔγινεν ὅλος ὡς φλόγα πυρὸς· καὶ φθάνωντας μὲ τὸ τίμιον Σταυρὸν εἰς τὸν τόπον, ὁποῦ εἴχασι δεδεμένον τὸν Βονιφάτιον, εὐθὺς ἐλύθησαν τὰ δεσμὰ ἀπὸ λόγου των. Ὅλοι δὲ οἱ περιεστῶτες ἔπεσαν εἰς τὴν γῆν, μὴ ὑποφέροντες τὴν λάμψιν τῶν ἱερῶν ἐνδυμάτων του. Ὅς τις, αὐτοὺς μὲν εὐλόγησε καὶ ἠγέρθησαν. Πλησιάσας δὲ εἰς τὸν μιαρὸν Λύσσωνα, εἶπε ταῦτα: Ὁρκίζω σε δαίμων ἀκάθαρτε, εἰς τὸ ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος, Πατρὸς, Υἱοῦ καὶ Ἁγίου Πνεύματος, νὰ φύγης ἀπὸ τοῦτον τὸν τόπον, νὰ βυθισθῆς μὲ τὸν Φάλκωνα εἰς τὴν θάλασσαν. Καὶ εὐθὺς ἔκαμεν ὁ δαίμων μεγάλον κτύπον, ὁποῦ ὅλοι ἐτρόμαξαν. Ἔπειτα, ἐξεριζώθη τὸ φοβερὸν ἐκεῖνο καὶ ἀσήκωτον εἴδωλον μὲ τὸν δαίμονα, ὁποῦ ἦτον εἰς αὐτὸ ἐγκάτοικος, καὶ ἔπεσεν εἰς τὸ πέλαγος. Τὸ δὲ ἱμάτιον τοῦ Λύσσωνος, ἤγουν ὁ μέγας ὄφις ἐκεῖνος, ἔμεινεν εἰς τὸν λάκκον. Τότε ὁ Ἅγιος, τὸν ἔδεσεν ἀπὸ τὸν τράχηλον, καὶ τὸν ἐτράβηξε ἔξω. Ὅς τις ἔκαμε μἐγα συρισμὸν προτήτερα, ἔπειτα διεῤῥάγη ἀπὸ πάνω ἕως κάτω, καὶ ἔσκασεν. Οἱ δὲ ὄχλοι, ἰδόντες τοιαῦτα παράδοξα, μεγαλοφώνως ἐβόησαν: Μέγας ὁ Θεὸς Παγκρατίου. Καὶ εὐθὺς εσύντριψαν τὰς φιάλας, τοὺς ταύρους, καὶ τράγους, ὁποῦ ἔσφαζαν, καὶ ἔῤῥιψαν νὰ τοὺς φάγουν οἱ σκύλοι· καὶ ἀπλῶς ὅλην τὴν θυσίαν κατέστρεψαν. Ὁ δὲ ἅγιος, ἐπρόσταξε νὰ δέσουν τὸν ὄφιν μὲ σχοινία, νὰ τὸν σύρουν ἕως τὴν θάλασσαν. Καὶ καθὼς τὸν ἐτράβιζαν εἰς τοὺς λίθους οἱ νεώτεροι, ἐξεσχίζουνταν αἱ σάρκες του, καὶ ἐφάνησαν τὰ κόκκαλα, καὶ εὔγαλαν ἕνα μὲ πολὺν κόπον μὲ τὰ τζικούρια, διὰ νὰ τὸ φυλάγουν εἰς ἐνθύμησιν τοῦ θαύματος. Τὸ ὁποῖον ἔβαλαν εἰς τὸ καντάρι, καὶ ἐβάρει λίτρας ἑξήκοντα. Ὁ δὲ μακάριος Παγκράτιος, ἔδωκεν εἰς ὅλους τὸν ἀῤἁβῶνα τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος, σφραγίσας αὐτοὺς μὲ τὸ τίμιον Σταυρὀν. Οἱ τινες εἰσῆλθον εἰς τοῦς βωνοὺς τῶν εἰδώλων, καὶ ῥίπτοντες εἰς τὴν γῆν τὰ μιαρὰ ξόανα, τὰ ἐσύντριψαν ἅπαντα, πτύοντες εἰς αὐτὰ, καὶ καταπατοῦντές τα. Ἔπειτα, ἀνέβη ὁ Ἅγιος εἰς τόπον ὑψηλὸν, διὰ νὰ τὸν ἀκούσουν ὅλοι, καὶ ἐκήρυξε τὸν Δεσπότην Χριστόν. Εἰς τὸν ὁποῖον ἐπίστευσαν ἅπαντες, ὅσοι ἐκεῖ εὑρέθησαν· οἵ τινες ἦσαν ἑκατὸν χιλιάδες, καὶ περισσότεροι. Καὶ κάμνωντας εὐχὴν δι’ αὐτοὺς, τοὺς ἀπέλυσε λέγωντας: Ὑπάγετε τώρα εἰς τὰ σπήτιά σας, καὶ καθαρίσθητε ἡμέρας τρεῖς νηστεύοντες, καὶ προσευχόμενοι τῷ Κυρίῳ, νὰ σᾶς ἀξιώσῃ νὰ λάβετε τὸ Ἅγιον Βάπτισμα. Καὶ μετὰ τὴν τρίτην ἡμέραν ἤλθασι τὸ πλῆθος, βαστάζωντας καθ’ ἕνας κηρία, καὶ τὰ ἐνδύματα τοῦ θείου Βαπτίσματος· καὶ ἐβάπτισεν αὐτὴν τὴν ἡμέραν χιλιάδες εἰκοσιτέσσερες, καὶ ἔγινεν εἰς τὴν πόλιν ὅλην χαρὰ μεγάλη καὶ ἀγαλλίασις. Ἤρχοντο δὲ καὶ ὅσοι ἐκατοικοῦσαν πλησίον εἰς τὸ Αἰτναῖον Ὄρος, καὶ ἐβαπτίζοντο, ἀκούοντες τὰς θαυματουργίας, ὁποῦ ἔκαμνεν ὁ Ἅγιος, θεραπεύων χωλοὺς, παραλυτικοὺς, ὑδροπικοὺς, δαιμονιζομένους, καὶ πᾶσαν ἅλλην ἀσθένειαν. Ὁ δὲ Ξάνθιππος, ὁποῦ εἴπομεν παραπάνω, ὁ φιλόσοφος, ἤφερε τὸ Ἅγιον Εὐαγγέλιον εἰς τὸν Ἅγιον, καὶ τοῦ εἶπεν ὡς ἄνωθεν τὴν ὑπόθεσιν· καὶ τὸ ἀνέγνωσε ὁ Ἅγιος εἰς τὸν λαὸν, καὶ ὅλοι μετὰ χαρᾶς καὶ εὐλαβείας πολλῆς τὸ ἐδέχθησαν.
Μετὰ δύω ὥρας, προσῆλθε μία λελεπρωμένη γυνὴ πρὸς τὸν Ἅγιον, ἥτις ἦτον τῶν εἰδώλων ἱέρεια καθὼς ἔλεγε τῆς θεᾶς Ἥρωνος, καὶ ἔλεγεν μὲ δόλον· ὅτι ἐὰν τὴς δώσῃ ὁ Χριστὸς τὴν ἴασιν, νὰ λάβῃ τὸ Ἅγιον Βάπτισμα. Ὁ δὲ Ἅγιος, καλὰ καὶ ἤξευρε τὴν δολίαν γνώμην της, πλὴν, μὲ ἕνα λόγον τὴν ἰάτρευσε· καὶ κάμνωντας εἰς αὐτὴν τὴν σφραγίδα τοῦ τιμίου Σταυροῦ, ἔπεσεν εὐθὺς ἡ λέπρα ἀπό πάνω της. Αὐτὴ δὲ, ἀντὶ τῆς εὐχαριστίας πρὸς τὸν Θεὸν, καὶ τὸν Ἅγιον, ἔλεγε λόγια βαρετὰ πρὸς αὐτὸν, ἡ ἀχάριστος. Ὅθεν, εἶπε πρὸς αὐτὴν ὁ Ἅγιος: Ἐπειδὴ ἐτόλμησες ὦ γύναι νὰ πειράξῃς τὸν Κύριον ὁποῦ σοῦ ἔδωκε τὴν ὑγείαν, αὐτὸς δύναται πάλιν νὰ στρέψῃ τὴν λέπραν ἀπάνωσου. Ταῦτα εἰπὼν, ἐπῆρεν ἀπὸ τὴν γῆν ἐκεῖνα τὰ λέπια τῆς λέπρας, ὁποῦ ἔπεσαν ἀπὸ τὴν σάρκα της, καὶ τὰ ἔῤῥιψεν εἰς τὸ πρόσωπον αὐτῆς μὲ τὰ χώματα, λέγωντας: Ἐπειδὴ δὲν ὁμολογεῖς τὴν χάριν τῆς ἰάσεως, ἐυλογητὸς ὁ Θεὸς, νὰ σοῦ δώσῃ διπλὴν παίδευσιν. Καὶ μὲ τὸν λόγον, ἄναψεν ὡς φλὸξ εἰς ὅλην τὴν σάρκα της, ἀπὸ τὴν κορυφὴν ἕως τοῦς πόδας, καὶ ἔκαμε φουσκαλίδας, αἱ ὁποίαις ἐσποῦσαν, καὶ ἔτρεχε νερὸν βραστὸν ἀπὸ πάνω της, καὶ τῆς ἔδιδε τόσον πόνον, ὁποῦ ἐφώναζεν ἡ ἀθλία ὀδυνωμένη, καὶ ἔλεγεν: Ἐλέησόν με δοῦλε τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ, ὅτι δὲν ἐλπίζω πλέον εἰς τοὺς μιαροὺς θεοὺς, μόνον εἰς ἐσένα· καὶ δεήσου εἰς τὸν Κύριον Ἰησοῦν Χριστὸν, νὰ μοῦ δώσῃ τὴν ἴασιν. Σπλαγχνισθεὶς οὖν ὁ Ἅγιος, καὶ ποιήσας εὐχὴν εἰς αὐτὴν, τὴν ἐσταύρωσε, καὶ ἐθεραπεύθη, ἐπειδὴ ὁλοψύχως ἐπίστευσε, καὶ κατηχήσας αὐτὴν, τὴν ὀγδόην ἡμέραν τὴν ἐβάπτισε, καὶ τὴν ἐχειροτόνησε Διάκονον, μετονομάσας αὐτὴν Βενεδίκτα. Ἥτις ἐσύντριψεν ὅλα της τὰ εἴδωλα, ἔπειτα ἐπῆρε τὸν Ἅγιον εἰς ἕνα της περιβόλι, καὶ τοῦ ἔδειξε χρυσίον ἄμετρον. Ὅς τις, τῆς εἶπε νὰ τὸ διαμοιράσῃ εἰς πένητας. Ἡ δὲ ἔλεγεν, ὅτι εἰς τὴν χώραν ἐκείνην πτωχὸς δὲν εὑρίσκετο. Λέγει της ὁ Ἅγιος: Ἐὰν ἀγαπᾷς νὰ σωθῇς, μίσησον τὸ χρυσίον, ὅτι ἡ φιλαργυρία εἶναι ῥίζα ὅλων τῶν κακῶν, καὶ φεῦγέ την, ἔχουσα πλοῦτον εἰς τὰ οὐράνια. Ὅθεν, ἀφῆκεν ὅλον τὸν πλοῦτόν της, καὶ ὑπηρέτει εἰς τὸν Ναὸν τοῦ Κυρίου ἐπιμελέστατα.
Ἰάτρευσε δε, καὶ ἄλλην γυναῖκα ὁ Ἅγιος, ὁποῦ εἶχε πάθος ἀνιάτρευτον εἰς τὸν τράχηλον, καὶ ἄνδρας πολλοὺς ὁποῦ εἴχασι πάθη διάφορα. Καὶ ἐβάπτισε τὴν ἡμέραν ἐκείνην ὀκτὼ χιλιάδας ἄνδρας, χωρὶς τὰς γυναῖκας καὶ τὰ παιδία των. Ἔπειτα, ἐλειτούργησε, νὰ τοὺς κοινωνήσῃ. Τότε, ἔφθασε καὶ ὁ Ἡγεμὼν Βονιφάτιος μὲ πλῆθος λαοῦ, καὶ ὅταν ὕψωνε τὰ Ἅγια ὁ Ἅγιος, ἄνοιξεν ἡ Ἐκκλησία ἄνωθεν, καὶ ἦλθε πῦρ οὐράνιον, καὶ τὸν ἐπερικύκλωσεν. Οἱ δὲ ὁρῶντες ἐφοβήθησαν, καὶ δὲν ἐτόλμα τινὰς νὰ πλησιάσῃ νὰ κοινωνήσῃ, διατὶ ἔβλεπον τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς λαμπάδα πυρός. Ὁ δὲ ἅγιος τοὺς εἶπε: Προσέλθετε τέκνα μου, καὶ μὴ φοβάσθε, ὅτι τὸ πῦρ τοῦτο δὲν φλογίζει, ἀλλὰ φωτίζει τοὺς μεταλαμβάνοντας. Τότε γοῦν ἐκοινώνησεν ὅλους τοὺς πιστοὺς, ὁποῦ ἦσαν βαπτισμένοι, τοὺς δὲ ἀπίστους ἐκατήχησε, καὶ τὴν τρίτην ἡμέραν ἐβάπτισε πέντε χιλιάδας.
Μετὰ ταῦτα, εἶπεν πρὸς τὸν Ἅγιον ὁ Βονιφάτιος, ὅτι εἶχε νὰ κάμῃ πόλεμον μὲ τοὺς ἐναντίους τῆς ἐπαρχίας του, καὶ νὰ τὸν εὐλογήση νὰ νικήσῃ τοὺς ἐχθροὺς· καὶ νὰ τὸν συμβουλεύσῃ εἰς ποίαν πεδιάδα νὰ κροτήσῃ τὸν πόλεμον. Ὁ δὲ Ἅγιος τὸν ἐπρόσταξε νὰ συνάξῃ ἐκεῖ εἰς τὴν Ταυρομενίαν ὅλης τῆς ἐπαρχίας τοὺς στρατιώτας, ἤγουν τοὺς ἐδικούς του, νὰ τοὺς εὐχηθῇ ὁ Ἅγιος. Ἔστειλεν οὖν ταχυδρόμους εἰς ὅλην τὴν ἐπαρχίαν, καὶ ἐσυνάχθησαν ὅλοι ἕως ἡμέρας εἴκοσι. Ἦσαν δὲ χιλιάδες πεντακόσιαι τεσσαράκοντα. Καὶ μὴν ἀπιστήσῃ τινὰς εἰς τὸ πλῆθος τοῦ λαοῦ, ὅτι ἀπὸ ὅλας τὰς πόλεις τῆς Σικελίας καὶ Καλαβρίας, ἥ πόλις αὕτη, Ταύρου καὶ Μενίας, ἦτον ἡ πλουσιωτέρα καὶ πλέον ἔντιμος. Ὅταν οὖν ἐσυνάχθη ὅλος ὁ λαὸς εἰς τὴν πεδιάδα, εἴχασιν πόθον νὰ ἰδοῦσι τὸν Ἅγιον. Ὅς τις ἔβαλε τὰ ἱερατικὰ, καὶ εὐγῆκεν εἰς τὸ πεδίον ὑψηλὸν, διὰ νὰ τὸν κυττάζουν ἅπαντες. Οἱ τινες, ἰδόντες τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς φῶς ἐξαστράπτον, ἐνόμιζαν πῶς ἦταν Θεὸς , καὶ ἠρώτα ἕνας τὸν ἄλλον τους, πόθεν εὑρέθη τοιοῦτος Θεὸς θαυμάσιος; Οἱ δὲ πιστοὶ ἔλεγον: Δὲν εἶναι Θεὸς ἄνθρωποι, ἀλλὰ τοῦ ἀληθινοῦ καὶ παντοδυνάμου Θεοῦ δοῦλος. Τότε οἱ περισσότεροι ἐπίστευσαν εἰς τὸν Χριστὸν, ζητοῦντες τὸ Ἅγιον Βάπτισμα. Ὁ δὲ Ἅγιος ἠτοίμασε νὰ λειτουργήσῃ ἐκεῖ ἔμπροσθεν τοῦ πλήθους, διὰ νὰ τοὺς στερεώσῃ καλλίτερα. Οἱ μὲν οὖν πιστοὶ, εσίμωσαν διὰ νὰ κοινωνήσουν τὰ θεῖα Μυστήρια. Οἱ δὲ ἀβάπτιστοι πάλιν, ἔχοντες πόθον νὰ ἰδοῦσι τοῦτο τὸ μυστήριον τῆς Λειτουργίας, ἐπλησίασαν οἱ προεστώτεροι, ῥίπτοντες εἰς τὴν γῆν τὰ ἅρματα, καὶ ἔστεκαν μὲ πολλὴν εὐλάβειαν. Τότε ἐγίνη καὶ ἄλλον θαυμάσιον, ὡσὰν ἐκεῖνο, ὁποῦ ἐγίνη εἰς τὸν Μωϋσῆν προτήτερο, ὅταν ἐνομοθέτει τὸν λαὸν εἰς τὸ Σιναίον· καὶ ἐκατέβη ἕνα σύννεφον, καὶ ἐσκέπασε τὸν μέγαν Παγκράτιον. Οἱ δὲ ὄχλοι ἔπεσον κατὰ γῆς θαυμάζοντες. Ὁπόταν δὲν ὕψωσε τὸν Ἅγιον Ἄρτον, ἀνῆλθε πρὸς οὐρανὸν τὸ σύννεφον. Πολλοὶ δὲ ἀπὸ τοὺς Ἔλληνας, νομίζοντες πῶς ἦτον θεὸς ὁ ἅγιος, ἔλεγον αὐτῷ: Ἐλέησον ἡμᾶς, ὁ μέγας θεὸς, καὶ ἀξίωσον τῆς σῆς χάριτος. Ὁ δὲ Ἅγιος ἀνέβηκεν εἰς τὴν πέτραν, ὡς καὶ τὸ πρότερον, καὶ τοὺς ἐκήρυξε μὲ συντομίαν τὸ μυστήριον τῆς Θεότητος. Ὅθεν, ἐπίστευσαν ὁλοψύχως, ζητοῦντες τὸ Ἅγιον Βάπτισμα, πρὶν ὑπάγουν εἰς τὸν πόλεμον. Κατηχήσας οὖν αὐτοὺς, τοὺς ἐπρόσταξε νὰ νηστεύουν τρεῖς ἡμέραις, καὶ τότε τοὺς ἐβάπτισεν ὅλους, καὶ ἔγινεν εἰς ὅλον τὸ στρατόπεδον μεγάλη πανήγυρις, καὶ ἐχειροτόνησεν ἀντὶ αὐτοῦ ἕνα Μαθητὴν ὁποῦ εἶχε, ὀνομαζόμενον Εὐάγριον, ὁ ὁποῖος ἔγραψε τὸν βίον τοῦτον φιλαληθὼς μὲ πιστοσύνην. Τὸν ὁποῖον ἔστειλε νὰ τοὺς ἐξομολογῆ, καὶ νὰ τοὺς κοινωνῇ εἰς τὸν πόλεμον. Εἰς δὲ τὰ φλάμπουρα ἔβαλε χρυσοχόον, καὶ ἔκαμεν εἰς τὸν πρῶτον τῆν εἰκόνα τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ, καὶ εἰς τὰ ἄλλα τὸν τίμιον Σταυρὸν, νὰ τὸν βαστοῦν ἔμπροσθεν πάντων εἰς τὸν πόλεμον. Ὅταν οὖν ἤθελαν νὰ πηγένουν, μὲ ἐπρόσταξε νὰ λειτουργήσω (λέγει ὁ ῥηθεὶς Εὐάγριος) νὰ κοινωνήσωσι. Τελέσας οὖν ἐγὼ μετὰ φόβου τὴν θείαν Ἱερουργίαν, ἐκοινώνησεν ὁ Ἅγιος, καὶ οἱ προεστώτες τῆς πόλεως. Ἔπειτα, μὰς εὐλόγησεν ὅλους ὁ Ἅγιος, καὶ κάμνωντας τὸ σημεῖον τοῦ Σταυροῦ εἰς τὸ μέτωπόν μου, μὲ ἐφίλησε, καὶ ἀπέλυσε· καὶ πηγαίνοντες εἰς τὴν θάλασσαν, τὴν ἐσφράγισε μὲ τὸν Σταυρὸν τρεῖς φοραῖς, καὶ οὕτως ἐπλεύσαμεν. Ὁ δὲ Ἅγιος, ὑπέστρεψεν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν του.
Ἦσαν δὲ ἐκεῖ εἰς τὴν πόλιν δύω κοράσια εὔμορφα, ἀδελφαὶ κατὰ σάρκα, καὶ ὀρφαναὶ, ὅτι οἱ γονεῖς των ἀπέθανον· αὗται γοῦνξἀφ’ οὗ ἐβαπτίσθησαν, ἦλθον εἰς τὸν Ἅγιον λέγουσαι: Πάτερ Ὅσιε, εἰς τὴν ἀγιωσύνην σου καταφεύγομεν, νὰ μᾶς συναριθμήσῃς μὲ τὴν ἱερείαν Χρυσῆν, νὰ μᾶς δώσῃς τὸ Διακονικὸν ἀξίωμα, ὅτι ἡμεῖς δὲν ἐβάλαμεν εἰςω τὸν νοῦν μας νὰ ὑπανδρευθῶμεν πώποτε, μὲ ὅλον ὁποῦ μὰς ἐγύρευσαν οἱ πρῶτοι Ἄρχοντες τῆς πόλεωως· ἀλλὰ ποθοῦμεν νὰ φυλάξωμεν τὴν παρθενίαν μας ἄσπιλον. Λέγει ταις ὁ Ἅγιος: Ὄντως τέκνα μου, τὴν καλὴν μερίδα ὡς ἡ Μαρία ἐξελέξασθε. Καὶ προσκαλεσάμενος τὴν Διάκονον Βενεδίκταν, εἶπεν αὐτῇ: Ἰδοῦ ὁποῦ σοῦ ἔστειλε συνοδίαν ὁ κύριος. Καὶ χειροτονήσας τὴν πρώτην Διάκονον, ἀφῆκε τὴν νεωτέραν ἀχειροτόνητον, καὶ κτίζοντας κελλίον πλησίον τοῦ ναοῦ, ἔμεινα ἐκεῖ, καὶ ἤκουον ὅλας τὰς Ἀκολουθίας. Ὁ δὲ Πολιτάρχης, ὁποῦ ἀφῆκεν ἐπίτροπον ὁ Ἡγεμὼν Βονιφάτιος, ἦτον κακόγνωμος ἄνθρωπος, καὶ εἶχεν ὅλον του τὸν πόθον εἰς τὰ μιαρὰ εἴδωλα ὁ παμμίαρος· καὶ δὲν τὸν ἔφθανε νὰ ἔχῃ παλλακίδας ἀπὸ τὰς θυγατέρας τῶν Ἐλλήνων, ἀλλὰ καὶ τὴν μίαν ἀπὸ τὰς ἄνω εἰρημένας Παρθένους ὠρέχθηκεν ὁ ἀχόρταγος, ἤγουν τὴν νεωτέραν, ὡς ὡραιοτέραν καὶ πάγκαλλον. Ἔστειλεν οὖν καὶ ἐπῇρε τὴν ἀδελφὴν αὐτῆς τὴν Διακόνισσαν, καὶ τῆς εἶπεν, ὅτι εἶχε πόθον ἀνείκαστον νὰ πάρῃ γυναῖκα τὴν ἀδελφήν της, καὶ τῆς ἔταξε χαρίσματα πλουσία. Ἡ δὲ εἶπεν αὐτῷ: Ὅτι ἦσαν ἀφιερωμέναις τῷ Θεῷ, καὶ δὲν ὑπανδρεύονται. Ὅταν οὖν εἶδεν ὁ ἄσεμνος, ὅτι μὲ τὸ καλὸν δὲν ἔκαμνε τίποτα, ἐφοβέρισε νὰ τὴν πάρῃ βιαίως ὁ Ἔλιδος· (οὕτως ἐκαλεῖτο ὁ κάκιστος καὶ ἀκόλαστος). Ἡ μὲν οὖν Διάκονος ἀπῆλθεν εἰς τὴν Μονὴν, καὶ ἀνήγγειλε ταῦτα πρὸς τὴν Βενεδίκταν, καὶ τὴν ἀδελφήν της, κλαίουσα. Ἔπειτα, ὑπήγασιν εἰς τὸν Ἅγιον, καὶ τοῦ τὸ εἴπασιν. Ὅς τις τὰς ἐνουθέτησε λέγωντας: Τέκνα Χριστοῦ, τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ, μὴ σᾶς χωρίσῃ ἀπὸ τὴν ἀγάπην αὐτοῦ θλίψις ποσῶς, ἤ στενοζωρία, οὕτε αὐτὸς ὁ θάνατος· ἀλλ’ κᾄν εἰς τὴν φυλακὴν σᾶς βάλλουσι, σπουδάσατε νὰ φυλάξετε τὴν λαμπάδα τῆς παρθενίας σας ἄσβεστον. Ἀυτὰ καὶ ἕτέρα ἀκούσασαι ἀπὸ τὸν Ἅγιον, ἐστερεώθησαν καλλίτερα, καὶ ἀπελθοῦσαι εἰς τὸ κελλίον προσηύχοντο. Ὁ δὲ παράνομος Ἔλιδος, ἐπάσχησε πολλὰ νὰ κάμῃ ἐκεῖνο ὁποῦ ἐβουλήθηκε, καὶ δὲν ἐδυνήθη. Ὅθεν, ἐσυμβουλεύθῃ μὲ τοὺς Μοντανοὺς, πῶς νᾶ φέρη τὴν κόρην εἰς τὸ θέλημά του, καὶ τοῦ ἔδωκεν εἷς ἀπὸ ἐκείνους ἕνα βιβλίον μαντείας. Καὶ ὡς τὸ ἀνέγνωσεν, ἐπικαλούμενος τοὺς δαίμονας, ἐσυνάχθησαν ἀναρίθμητοι μαῦροι ὡς ἀράπηδες, κρατοῦντες σαγίτας καὶ δοξάρια, καὶ τοὺς ἔστειλεν εἰς τὰς Ἁγίας Παρθένους, νὰ κάμουν τὴν τέχνην των. Ἀλλ’ ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ δὲν ἐσυγχώρησε νὰ ταῖς ἐγγίσουν ποσῶς οἱ ἀκάθαρτοι δαίμονες. Ὅθεν, ὑποστρέψαντες εἰς τὸν Ἔλιδαν, ὡμολόγησαν οἱ ψεῦσται τὴν ἀλήθειαν, λέγοντες: Εἴδαμεν ἕνα μέγαν βοηθὸν εἰς τὰ γύναια, καὶ μὴ ὑποφέροντες τὴν θείαν αὐτοῦ, ἐφύγαμεν ἄπρακτοι· λοιπὸν, κάμε εἴ τι θέλεις, ὅτι ἡμεῖς ἀναχωροῦμεν ἀπὸ τοῦτον τὸν τόπον, ὡς ὁ Φάλκων, ὁ Λύσσων, καὶ Ζεὺς, ὑπὸ θείας δυνάμεως διωκόμενοι.
Ποιήσας οὖν συμπόσιον, καὶ συμβούλιον μὲ τοὺς φίλους του, ὁ ἄσωτος Ἔλιδος, ἔστειλε στρατιώτας, καὶ ἔφεραν τὰς δύω Παρθένους δεμένας εἰς τὸ κριτήριον, καὶ ἐδοκίμασε μὲ πολλαῖς συργουλίαις καὶ κολακείαις ὁ ἀκόλαστος, νὰ φέρῃ τὴν κόρην εἰς τὸ θέλημά του, καὶ δὲν ἐδυνήθηκεν. Ὅθεν, φυλακώσας αὐτὰς, παραγγείλας τῆς πρώτης ἀπόκρυφα νὰ συμβουλεύσῃ τὴν νεάνιδα νὰ τοῦ ὑπακούσῃ, καὶ νὰ τῆς δώσῃ μεγάλα χαρίσματα. Καὶ αὐτὴ τῆς εἶπεν ὅλα τὰ ἐνάντια κατὰ Θεὸν, οὕτω λέγουσα: Ἄς ἀγωνισθοῦμεν ἀδελφή μου, διὰ νὰ ἰδοῦμεν τὸν Βασιλέα Χριστὸν, καὶ νὰ κληρονομήσωμεν ἀθανασίαν αἰώνιον. Βλέπεις πῶς ἡ ζωὴ τούτη τρέχει ὡσεὶ σκιὰ καὶ ὄνειρος. Ἐνθυμᾶσαι, πόσοι μᾶς ἐγύρευσαν νὰ ὑπανδρευθοῦμεν, καὶ δὲν ἐστέρξαμεν, ὁποῦν ἐπροσκυνοῦμεν εἴδωλα; Καὶ τώρα ὁποῦ ἐνεδύθημεν τὸν Δεσπότην Χριστὸν, νὰ μολύνωμεν τὴν ψυχὴν καὶ τὸ σῶμα; Μὴ γένοιτο. Ἰδοὺ πῶς σοῦ λέγω τὰ μέλλοντα, διὰ νὰ ἐτοιμασθῇς εἰς πρόσκαιρον θάνατον, νὰ βασιλεύσῃς μὲ τὸν Νυμφίον Χριστὸν αἰώνια. Ἐμένα θανατώσουσιν αὔριον, ἀμὴ ἐσένα θέλουν κρατήσει ὀλίγον καιρὸν, νὰ δοκιμάσουν τὴν γνώμην σου. Καὶ φυλάγου νὰ μὴ δελεασθῆς εἰς τὰς ματαίας αὐτῶν ὑποσχέσεις, καὶ δόλια λόγια· ἀλλὰ καρτέρησον ἕως τέλους, νὰ λάβῃς τὸν ἄφθαρτον στέφανον. Ταῦτα ἀκούσασα ἡ κόρη ἀπὸ τὴν Διάκονον, ἐστέναξε λέγουσα: Πιστεύω εἰς τὸν Κύριόν μου Ἰησοῦν Χριστὸν, ὅτι οὔτε κολακείαις, οὔτε φοβερισμοὶ, οὔτε βάσανοι θέλουν δυνηθῆ νὰ μὲ χωρίσουν ἀπ’ αὐτὸν τὸν ἠγαπημένον Νυμφίον μου.
Τὴν ἄλλην ἡμέραν, ταῖς ἤφεραν εἰς τὸν Ἔλλιδον· καὶ λέγει του ἡ Διάκονος, πῶς δὲν ἐδυνήθη νὰ φέρῃ εἰς τὸ θέλημά του τὴν νεάνιδα. Ὅς τις ἐθυμώθη· καὶ προστάσσει νὰ δείρουν αὐτὴν ἔμπροσθεν τῆς κόρης ἀνελεήμονα· καὶ ἀφ’ οὗ τὴν ἔδειραν ὥραν πολλὴν, καὶ ἐκκοκίνισεν ἡ γῆ ἀπὸ τὰ αἵματα, ἔκοψαν τὴν μακαρίαν αὐτῆς κεφαλὴν εἰς ἕνα ἐρημοσπήλαιον. Τὴν δὲ νεωτέραν ἐσφάλισαν εἰς ἕνα σπῆτι, καὶ αὐτοὶ ἐκάθισαν εἰς τὴν τράπεζαν. Ὁ δὲ μέγας Παγκράτιος ἐσύναξε τοὺς πιστοὺς, καὶ ἐπήρασι τὸ Ἅγιον Λέιψανον τῆς Διακόνου ἀπὸ τὸ σπήλαιον, καὶ τὸ ἐνταφίασαν εὐλαβῶς καὶ ἐντίμως ὡς ἔπρεπεν. Ὅταν ἐσηκώθησαν ἀπὸ τὴν γαστριμαργίαν οἱ Ἔλληνες, ἔσυρναν ἔξω εἰς τὸ μέσον τὴν Κόρην, καὶ λέγει της ὁ Ἔλιδος: Θυσίασον τὸν μέγαν θεὸν Σκάμανδρον, καὶ ἔπαρέ με ἄνδρα, νὰ τιμηθῇς πολλὰ, νὰ ἔχῃς πλοῦτον, καὶ πᾶσαν ἄλλην ἀπόλαυσιν· εἰ δὲ, κόπτω τὸ κεφάλι σου. Λέγει του ἡ πάνσεμνος: Ἐγὼ προσκυνῶ τὸν Χριστὸν, τὸν ἀληθινὸν Θεὸν καὶ Σωτῆρα μου, τοῦ ὁποίου ἐνυμφεύθηκα· καὶ οὔτε τὸν Σκάμανδρο θυσιάζω, οὔτε ἐσένα καταδέχομαι διὰ ἄνδρα μου μιαρώτατε. Ταῦτα ἀκούσας ἀπὸ τὴν φιλόχριστον ὁ μισόχριστος, ἐπρόσταξε νὰ δείρουν καὶ αὐτὴν ὡς καὶ τὴν ἄλλην, ἔπειτα νὰ τὴν ἀποκεφαλίσουν εἰς τὸ ῥηθὲν σπήλαιον. Τούτου γενομένου, ὑπῆγεν ὁ Ἅγιος μὲ ὅλους τοὺς πιστοὺς, μὲ λαμπάδας καὶ θυμιάματα, καὶ ἐπήρασι τὸ Ἅγιον Λείψανον, καὶ τὸ ἐνταφίασαν πλησίον τῆς Διακόνου. Ὁ δὲ λαὸς ὅταν ἤκουσε τὰς κακουργίας τοῦ Ἐλίδου, ὥρμησαν νὰ τὸν καύσουν μὲ ὅλα του τὰ εἴδωλα. Ἀμὴ ὁ Ἅγιος δὲν τοὺς ἀφῆκε, διὰ νὰ μὴ γένουν φονικὰ καὶ σύγχυσις, ἕως νὰ ἔλθῃ ὁ Βονιφάτιος, νὰ τὸν παιδεύσῃ ὡς βούλεται. Καὶ οὕτως ἡσύχασαν, κτίζοντες Ἐκκλησίαν εἰς τὸ ὄνομα τῶν Δύω Παρθένων καὶ Μαρτύρων τοῦ Χριστοῦ.
Μετὰ ταῦτα, ἔκαμαν οἱ Ἰουδαῖοι καὶ Μοντανοὶ κατὰ τοῦ Ἁγίου συμβούλιον, νὰ τὸν ἀποκτείνωσιν. Αὐτὸς δὲ, γνωρίσας τὴν σκευωρίαν καὶ πανουργίαν των, ἐσύναξε τὸν λαὸν, καὶ τοὺς ἐφανέρωσε τὰ μελετώμενα, καὶ καθὼς ἔλεγεν τὴν ὑπόθεσιν, ἰδοὺ ἔφθασαν κουστωδίαι δύω Ἰουδαίων, καὶ Μοντανῶν, καὶ πλησιάσαντες, εἶπον τοῖς πιστοῖς: Διατί ἄνθρωποι ἀφήκετε τὸ πρῶτον σέβας, καὶ τὴν θρησκείαν σας, καὶ ἐκολλήθητε εἰς αὐτὸν τὸν πλάνον καὶ γόητα; Ὁ μὲν οὖν Ἅγιος ἐσιώπα. Ὁ δὲ λαὸς ἀπεκρίθη: Ἐσεῖς ἐπλανέθητε, καὶ προσκυνεῖτε κωφὰ καὶ ἄλαλα ξόανα· ἡμεῖς δὲ, ηὕραμεν τὴν ἀλήθειαν εἰς τὸν Δεσπότην Χριστὸν πιστεύσαντες. Τότε, λέγει πρὸς αὐτοὺς καὶ ὁ Ἅγιος: Ἐὰν θέλετε νὰ ἀφήσε τὴν πλάνην τῶν ματαίων σεβασμάτων σας, νὰ προσέλθετε εἰς τὸν ἀληθῆ Θεὸν, σᾶς θέλομεν ἀναγγείλῃ λόγον σωτήριον· εἰδὲ καὶ ἤλθετε μὲ δόλον, φανερώσετε τὴν πανουργίαν σας. Οἱ δὲ, ἀπεκρίθησαν: Ἡμεῖς, τοὺς λόγους σας δὲν πιστεύομεν, οὔε ἀφήνομεν τὴν παλαιὰν μας συνήθειαν. Καὶ ὁ Ἅγιος: Παρακαλώ σας ἀδελφοὶ, νὰ φύγετε τῶν εἰδώλων τὸν δόλον, νὰ γνωρίσετε τὸν Δημιουργὸν τῆς κτίσεως. Καὶ μάλιστα, ἐσεῖς οἱ Ἑβραῖοι, ὁ λαὸς τοῦ Ἰσραὴλ, ὁποῦ σᾶς εὔγαλεν ὁ Θεὸς ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, τὰ ὁποῖα γινώσκοντες, καὶ ἀναγινώσκοντες, ἀφήκετε τὸν Θεὸν, ὁποῦ σᾶς ἐγέννησε, καὶ θρέφει σας, καὶ σμίγετε μὲ τὰ ἔθνη, καὶ ἐμάθετε τὰ ἔργα των. Ἀυτὰ καὶ ἕτερα λέγοντος τοῦ Ὁσίου, ἤθελαν οἱ πιστοὶ νὰ φυλακώσουν τοὺς Ἕλληνας, ἕως νὰ ἔλθῃ ὁ Ἡγεμὼν νὰ τοὺς παιδεύσῃ διὰ τοὺς φόνους ὁποῦ ἔκαμαν, αὐτοὶ δὲ, ἔφυγον ἔμφοβοι. Καὶ τὴν ἄλλην ἡμέραν ἐπήρασιν ὅλον τῶν τὸ πρᾶγμα, καὶ τὰς γυναῖκας, καὶ τὰ τέκνα των, καὶ ἐσέβησαν εἰς ταῖς βάρκαις, νὰ ὑπάγουν εἰς τὴν Συρακοῦσαν. Ὁ δὲ Ἅγιος, τοὺς ἐμήνυσε μὲ τὸν Ξάνθιππον, νὰ στρέψουν ὀπίσω, καὶ νὰ μὴ φοβοῦνται ἀπὸ τοὺς πιστοὺς κακὸν τίποτα. Ἀμὴ δὲν ἔστρεψαν, εἰ μὴ μόνον ἕνας Μοντανὸς μάγος, ἐκεῖνος ὁποῦ ἔδωκε τὸ μαγικὸν βιβλίον τοὺ Ἐλίδου διὰ τὴν Κόρην, ὡς εἴπομεν· καὶ ἐξωμολογήθη εἰς τὸν Ἅγιον, καὶ ἔγινε καλὸς χριστιανὸς. Ὅς τις ἔγραψε καὶ τὰ ἄθλα τῶν Ἅγίων, ἀφ’ οὗ ἐβαπτίσθη. Οἱ δὲ ἐπίλοιποι Ἕλληνες εἰσῆλθον εἰς ταῖς βάρκαις, καὶ ἀρμένιχαν μὲ καλὸν ἄνεμον. Ἀμὴ ὁ Ἅγιος, ἀνέβηκεν εἰς ὑψηλὸν τόπον, καὶ προσήυξατο λέγοντας: Κύριε, Ἰησοῦ Χριστὲ παντοδύναμε, ἐὰν εἶναι ἀρεστόν Σου, ἄς γένῃ μεγάλη φουρτοῦνα, νὰ καταποντίσῃ ἐκείνους τοὺς μιαρούς· καὶ ὁ λόγος του, ἔργον ἐγένετο· καὶ ὅλοι ἐπνίγησαν. Διατὶ, ἐσηκώθη εὐθὺς μέγας ἄνεμος, καὶ ἐκαταπόντισε τὰ ξύλα των.
Καὶ εἰς ὀλίγας ἡμέρας, διδάσκωντας τὸν λαὸν, εἶπεν αὐτοῖς: Ὁ Βονιφάτιος ἐνίκησε τοὺς ἐχθρούς του, καὶ ἔρχεται εἰς δύω ἡμέρας μὲ πολύν πλοῦτον, καὶ μὲ ὅλον του τὸν λαὸν, ἀγαλλόμενοι· καὶ εἰπὲτε τοῦ Ἐλίδου νὰ ἐτοιμάσῃ τὰ ἐπίσημα τῆς πόλεως. Ἐθαύμαζον οὖν οἱ πιστοὶ, πῶς ἤξευρε τὰ μακρὰν ὡς παρόντα, καὶ τὰ ἐπρόλεγε. Καὶ τὴν δευτέραν ἡμέραν ἐφανήθησαν τὰ πλοῖα κατὰ τὴν προφητείαν του· καὶ τρέχοντες ὅλος ὁ λαὸς εἰς τὴν θάλασσαν, εὐφήμισαν τὸν Ἡγεμόνα, τὸν ὁποῖον καὶν ὁ Ἔλιδος ἐπροσκύνησε. Καὶ τὸ πρωΐ ἤλθασιν ὅλοι, καὶ ὁ Χιλίαρχος, καὶ ὁ Βονιφάτιος, καὶ προσκυνήσαντες τὸν Ἅγιον, ηὐχαρίστησαν εἰς τὴν νίκην, ὁποῦ ἐπήρασι διὰ μέσου του. Ὁ δὲ Ἅγιος, τοὺς εὐλόγησεν ὅλους, καὶ ἐξόχως τὸν Ἄρχοντα, πρὸς τὸν ὁποῖον ἀνέφερε διὰ τοὺς φόνους, ὁποῦ ἐτέλεσεν ὁ μιαρὸς Ἔλιδος. Τὸν ὁποῖον ἐπρόσταξε νὰ δέσουν μὲ δυνατὴν ἄλυσον, νὰ τὸν φυλάγουν ἀκριβῶς, ἕως νὰ μοιράσῃ τὸν πλοῦτον, ὁποῦ ἤφεραν εἰς τὸ στρατόπεδον, νὰ μείνη ἀμέριμνος, καὶ τότε νὰ ἐξετάξη τὰς πράξεις του. Ἤφεραν δὲ καὶ σκλάβους πολλοὺς Ἀβάρους, ἀπὸ τὸν πόλεμον, οἵ τινες βλέποντες τὸν μέγαν Παγκράτιον, ὁποῦ ἐλειτούργησε τὴν ἡμέραν ἐκείνην, ἐπίστευσαν εἰς τὸν Χριστόν· διατὶ εἵδασι τὰ δύω θαυμάσια, ὁποῦ καὶ παραπάνω ἐγράψαμεν, ἤγουν τὸ πῦρ ὁποῦ εὔγενεν ἀπὸ τὸ στόμα του, καὶ τὴν νεφέλην ὁποῦ τὸν ἔσκεπε· καὶ ζήτησαν διὰ τοῦ ἐρμηνέως, ἤγουν τοῦ δραγουμάνου, τὸ Ἅγιον Βάπτισμα. Ὅθεν, βλέπωντας ἀπὸ τὰ σχήματά τους, τὸν πόθον ὁποῦ εἴχασι, τοὺς ἐβάπτισε. Καὶ ὅταν ἐμοίραζε ὁ Ἄρχων τὸ χρυσίον, καὶ ἀργύριον, καὶ τὸν ἄλλον πλοῦτον εἰς τοὺς στρατιώτας, ἐμοίρασε καὶ τοὺς σκλάβους, καὶ τοὺς ἐπαράγγειλε νὰ τοὺς ἐπιμεληθοῦν, νὰ σώσουν καὶ αὐτοὶ τὴν ψυχήν τους.
Ὁ δὲ Ἅγιος ἐχειροτόνησεν εἰς πᾶσαν ἐπαρχίαν ἱερέα, καὶ διάκονον τοὺς σοφωτέρους καὶ εὐλαβεστέρους, τῶν ὁποίων ἐπαράγγειλὲ νὰ ἐπιμελοῦνται τὰς ψυχὰς τῶν ἀνθρώπων, νὰ κτίσουν Ἐκκλησίας, καὶ νὰ κάμνουν ὅλα τὰ χρειαζόμενα· ἐμένα δὲ επρόσταξεν (ἤγουν τὸν Εὐάγριον), καὶ τὸν διάκονόν μου Ἐπαφρόδιτον, νὰ τοὺς γράψωμεν τὰ μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας, τὰς μεγάλας ἑορτὰς καὶ ἀναγνώσεις, τὰς ἐντολὰς, καὶ ὅσα ἄλλα ἀναγκαῖα πρέπει οἱ πιστοὶ νὰ ἠξεύρουσι, καὶ ἐλθόντες οἱ προεστῶτες τοῦ λαοῦ, ἐὑπῆγε πᾶς ἕνας εἰς τὴν πατρίδα του. Ἐγὼ δὲ, ἐπῆγα εἰς ὅλας τὰς ἐπαρχίας, καὶ ἔβλεπα τοὺς ναοὺς ὁποῦ ἔκτιζαν, καὶ τὴν Ἐκκλησιαστικὴν κατάστασιν. Καὶ τοὺς ἐνουθέτουν, πῶς νὰ ἀναγνώθουν τὴν Ἀκολουθίαν, καὶ τὰ ἄλλα ἀναγκαῖα τῆς πίστεως, καὶ πάλιν ὑπέστρεφον εἰς τὸν διδάσκαλον.
Ὁ δὲ Βονιφάτιος ἐπρόσταξε, καὶ τοῦ ἤφεραν δεδεμένον τὸν Ἔλιδον, καὶ τὸν ἠρώτησε διατί ἐφόνευσε τὰς Παρθένους. Καὶ ἀπεκρίθη, ὅτι διατὶ ἐβλαστήμησαν τοὺς θεούς. Λέγει τον ὁ Βονιφάτιος: Θέλεις νὰ ἀρνηθῆς αὐτοὺς τοὺς ἀναισθήτους θεοὺς, νὰ γένῃς χριστιανὸς, ἤ νὰ σὲ θανατώσω παγκάκιστε; Ὁ δὲ ἀπεκρίματο: Μὴ γένοιτο νὰ ἀφήσω τὴν πατρικήν μου διάταξιν. Οἱ θεοὶ τοῦ πατρός μου, τῆν ζωήν μοι ἐχάρισαν, καὶ ἄς ἀποθάνω διὰ τὴν ἀγάπη τους. Λοιπὸν σφάξετέ με ἔμπροσθεν τοῦ θεοῦ μου Σκαμάνδρου. Λαβὼν οὖν ὕδωρ ὁ Ἡγεμὼν, ἔνιψε τὰς χεῖράς του λέγωντας: Εἰς τὴν κεφαλήν σου τὸ αἷμά σου. Καὶ τότε ἐπρόσταξεν ἕνα δοῦλον καὶ τὸν ἀπεκεφάλισεν εἰς τόπον ἐπίσημον.
Ἔπειτα, εἰς δύω χρόνους ἤλθασι καὶ οἱ πρεσβύτεροι τῶν ἐπαρχιῶν, καὶ ἐπαρακάλεσαν τὸν Ἅγιον, νὰ κοπιάσῃ, νὰ ἐγκαινιάσῃ ταῖς Ἐκκλησίαις. Ὁ δὲ Ἅγιος, τοῦς ἔστειλε νὰ εὐλογήσουν τὸν Βονιφάτιον. Ἔπειτα, ἐπῆρεν αὐτὸν, ἐμένα, τὸν Ἐπαφρόδιτον, καὶ Λυκαονίδην, μὲ ὅλην τὴν σύγκλητον, καὶ ἡγίασε τὰς Ἐκκλησίας, διὰ νὰ ἠξεύρῃ πᾶς ἕνας τὸν τόπον του, νὰ τὸν ἐργάζῃ, νὰ εὐγάνουν τὴν ζωοτροφίαν τους. Ὁ δὲ Βονιφάτιος, καὶ οἱ λοιποὶ πλούσιοι, ἐμοίρασαν είς τρία μέρη ὅλα τους τὰ ὑπάρχοντα, χρυσίον τε καὶ ἀργύριον, καὶ τὰ λοιπὰ κινητὰ καὶ ἀκίνητα· καὶ ἔδωσαν τὸ ἕνα τρίτον τῆς Ἐκκλησίας, νὰ πορεύωνται οἱ ἱερεῖς, καὶ διάκονοι, νὰ παρακαλοῦν ἐξ ὅλης τους τῆς ψυχῆς τὸν Κύριον διὰ τοῦς εὐεργέτας τους, καὶ ἔκαμαν σκεύη χρυσᾶ, καὶ ἀργυρᾶ, καὶ μεταξωτὰ ἱμάτια εἰς ὅλας τὰς Ἐκκλησίας, τὰ ὁποῖα ὅλα ἔγραψεν εἰς ἕνα χαρτὶ ὁ Ἅγιος, καὶ οὕτως ἐπεστρέψαμεν εἰς τὴν πόλιν μας.
Καὶ τὴν τρίτην ἡμέραν, ὥραν ζ΄, ἤλθεν εἰς ἔκστασιν ὁ Ἅγιος, καὶ ἤκουσε φωνὴν οὕτω λέγουσα: Παγκράτιε, χειροτόνησον ἱερέα τὸν Ἐπαφρόδιτον, καὶ στεῖλαι τον εἰς τὰ μέρη Ταρακωνίας μονώτατον. Ὁ δὲ Ἅγιος εἶχεν δισταγμὸν εἰς τὴν φωνὴν, μὴπως καὶ ἤτον δαιμόνων φάντασμα. Καὶ ἀκούσας τὸν αὐτὸν λόγον καὶ δεύτερον, ἐκαρτέρει νὰ τριτώσῃ, νὰ βεβαιωθῇ τὴν ἀλήθειαν. Ὅθεν, ἤκουσε καὶ τρίτον τὴν αὐτὴν φωνὴν λέγουσα: Εἶπά σου, νὰ χειροτονήσῃς τὸν Ἐπαφρόδιτον πρεσβύτερον, νᾶ τὸν στείλῃς εἰς τόπον Ταρακωνίας. Τότε, χειροτονήσας αὐτὸν, ἐφίλησε, καὶ εὐλογήσας ἀπέστειλεν. Ὅς τις ἐκαβαλίκευσεν εἰς ἕνα μουλάρι, καὶ περιπατήσας ἡμέρας τρεῖς, ἔφθασεν εἰς ἕνα τόπον πετρώδη, καὶ ἐκεῖ ἐσταμάτησε τὸ ζῶον, καὶ δὲν ἠθελε νὰ ὑπάγῃ παρεμπρός. Ὅθεν. ἀνεπαύθη ἐκεῖ ὁ πρεσβύτερος, καὶ τὸ ταχὺ ἐβούλετο πάλιν νὰ καβαλικεύση. Ἀλλὰ τὸ ζῶον δὲν ἤθελεν· ὅθεν ἐγνώρισε πῶς ἦτον Θεοῦ θέλημα νὰ μείνῃ ἐκεῖ, καὶ εὐγάνωντας τὸν Σταυρὸν, καὶ τὸ Εὐαγγέλιον ἀνέγνωθε. Τότε, ἐπέρνα μία γυνὴ ὁποῦ ἐθέριζεν ὁ ἄνδρας της ἐκεῖ παρεμπρὸς, καὶ τοῦ ἤφερνεν εἰς τὸ γαδούριον ἄρτους, κρασὶ, καὶ μαγέρευμα· καὶ βλέπουσα τὸν Ἐπαφρόδιτον, ἔστεκεν ὡς ἐξεστικὴ ὥραν πολλὴν θαυμάζουσα, καὶ ἐθάῤῥει πῶς ἦτον θεὸς ἤ Ἄγγελος. Ὁ δὲ εἶπεν αὐτῇ: Τί στέκεσαι γύναι, καὶ δὲν ὑπάγεις εἰς τὸν δρόμον σου; Ἡ δὲ, ἀπεκρίνατο: Δὲν εἶδα ποτὲ μου τόσην δόξαν εἰς ἄλλον ἄνθρωπον, καὶ νομίζω πῶς εῑσαι κανένας θεὸς, διὰ τοῦτο ἔχεις τόσην λαμπρότητα. Λέγει της ὁ Ἐπαφρόδιτος: Ἐτοῦτα ὁποῦ βλέπεις καὶ κρατῶ, εἶναι σημεῖα τοῦ παντοδυνάμου Θεοῦ, ὁποῦ ἔκαμεν τὸν κόσμον ὅλον, καὶ ἔπλασε τὸν ἄνθρωπον. Λέγει του ἡ γυνή: Ἀμὴ ἐσὺ τί εἶσαι, ἐὰν δὲν εἶσαι θεός; Ὁ δὲ εἶπεν: Ἄνθρωπος εἶμαι ὡς καὶ οἱ λοιποὶ ἄνθρωποι, καὶ ἄν δὲν πιστεύης, δός μου νὰ φάγω καὶ νὰ πίω. Ταῦτα εἶπε, διατὶ εἶχε τρεῖς ἡμέρας, ὁποῦ δὲν ἔφαγεν· ἥ δὲ, ἔδωκεν αὐτῷ, καὶ τρώγωντας ἐδυνάμωσε. Καὶ αὐτὴ ὑπῆγεν εἰς τὸν ἄνδρα της, καὶ τοῦ εἶπε τὴν ὑπόθεσιν, ὅς τις ἀφῆκεν αὐτὴν νὰ ὑπηρετήσῃ τοὺς θεριστὰς. Καὶ τρέχωντας ἔφθασε εἰς τὸν τόπον, ὁποῦ ἦτον ὁ Ἐπαφρόδιτος, καὶ βλέπων ἀπὸ μακρὰν τὴν δόξαν Θεοῦ, ὁποῦ τὸν ἔσκεπε, ἔπεσεν ἐπὶ πρόσωπον. Ὁ δὲ, εἶπεν αὐτῷ: Ἐλθὲ πλησίον μου ἄνθρωπε. Τότε, σιμώνει μὲ φόβον πολὺν, καὶ λέγει του: Μὴ νὰ εἶσαι Θεὸς εἰς τοιαύτην μορφὴν φαινόμενος; Ὁ δὲ, ἀπεκρίνατο: Δὲν ἤκουσες διὰ τὸν Ἰησοῦν Χριστὸν, τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ εἰς τοῦτον τόν τόπον τίποτα; Λέγει του ὁ ἄνθρωπος: Ναὶ, ἠκούσαμεν ὅτι ἐγεννήθη ἀπὸ Παρθένου ἐκ Πνεύματος Ἁγίου, καὶ ἐβαπτίσθη. Καὶ πολλὰ θαύματα ἔκαμνεν, ἔπειτα ἐσταυρώθη, καὶ ἀναστὰς ἐκ νεκρῶν ἀνελήφθη εἰς τοὺς οὐρανούς. Καὶ ἔστειλε τοὺς Μαθητάς του εἰς τὸν κόσμον, νὰ κηρύξουν τὴν Αὐτοῦ Θεότητα. Λοιπὸν, ἐὰν ἦσαι καὶ σὺ ἕνας ἀπ’ ἐκείνους, δίδαξαί μας· ὅτι ἔχομεν πόθον, νὰ σοῦ ἀκούσουμεν. Τότε, τοῦ ἐκήρυξε τὸν Χριστὸν, καὶ εὐθὺς ἐπίστευσε, καὶ ἐζήτησε τὸ Ἅγιον Βάπτισμα. Λέγει του ὁ Ἐπαφρόδιτος: Ὕπαγε, φέρε καινούρια φορέματα, καὶ τότε νὰ λάβῃς τὴν χάριν τοῦ Παναγίου Πνεύματος. Ὅταν οὖν ἤφεςρε τὰ ἱμάτια, ἐκατέβησαν εἰς τὸν ποταμὸν, καὶ τὸν ἐβάπτισε, ἔχωντας ἐκεῖ τὸν Σταυρὸν, ὁποῦ τοῦ ἱστόρησα ἐγὼ, ὁ Εὐάγριος, καὶ εἶχε τὸν Χριστὸν ἐσταυρωμένον, καὶ τὸν ἠρώτησε, τίνος ἦτον ἡ εἰκόνα ἐκείνη. Ὁ δὲ. εἶπε: Τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ. Λέγει τον ὁ νεοφώτιστος: Ὅταν ἤμουν εἰς τὰ ὕδατα, τὸν εἶδα, καὶ ἅπλωσε τὴν Ἁγίαν του δεξιὰν εἰς τὸ κεφάλι μου. Τότε, λαμβάνωντας συγχώρησιν, ὑπῆγεν εἰς τὸ χωράφιον, καὶ βλέποντές τον οἱ θερισταὶ ἀπὸ μακρὰν, τοὺς ἐφάνη πῶς ἦτον ὅλος πῦρ, καὶ ἔφευγον ἀπὸ λόγου του. Ἡ δὲ γυνὴ, τὸν ἐγνώρισε ἀπὸ τὴν συντυχίαν, καὶ τοὺς ἔλεγεν: Ὁ ἄνδρας μου εἶναι,καὶ μὴ φεύγετε, νὰ μᾶς ἐιπῇ τί τοὺ ἐσυνέβη. Μετὰ βίας οὖν ἐσταμάτησαν ἔντρομοι, ἐρωτῶντες τον. Ὁ δὲ, εἶπεν αὐτοῖς τὴν ὑπόθεσιν ὡς ἄνωθεν, πῶς ἐπίστευσεν εἰς τὸν Χριστὸν καὶ ἐβαπτίσθη, δι’ αὐτὸ ἔλαβε τὴν ὡραίαν ἐκείνην μορφὴν ὡς Ἄγγελος. Οἱ δὲ, ἀκούσαντες ἔῤῥιψαν τὰ δρέπανα, καὶ ἔδραμον πρὸς τὸν Ἐπαφρόδιτον, καὶ πλησιάσαντες αὐτῷ, ἔπεσον εἰς τὴν γῆν ἀπὸ τὴν λάμψιν τοῦ προσώπου του. Καὶ αὐτὸς, τοὺς ἐνθάῤῥυνε λέγοντας: Μὴ φοβεῖσθε. Καὶ ἐγερθέντες, δὲν ἐδύνουνταν νὰ τὸν βλέπουν, διατὶ ἦτον ἡ ὅψις του λελαμπρυσμένη ἀπὸ τὴν χάριν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. ὁ δὲ Ἅγιος, εὐλογήσας αὐτοὺς, ἀφήκασι τὴν δειλίαν, καὶ προσκυνήσαντες αὐτὸν, ἠρώτησαν, τίς καὶ πόθεν ἦτον, καὶ πῶς ἦλθεν εἰς τὸν τόπον τους. Καὶ αὐτὸς, τοὺς ἐδιηγήθη ἐξ’ ἀρχῆς, ἕως τέλους τὴν ὑπόθεσιν· πῶς ἦτον εἰδωλολάτρης πρότερον, καὶ τοὺ ἔδωκε ὁ Ἄγγελος τὸ Ἅγιον Εὐαγγέλιον, τὸ ὁποῖον τοὺς ἔδειξε, καὶ τοὺς ἐκήρυξε τὸν Χριστόν. Εἰς τὸν ὁποῖον ὅλοι ἐπίστευσαν, ζητοῦντες τὸ Ἅγιον Βάπτισμα. Ὁ δὲ, κατηχήσας αὐτοὺς, ἀνέγνωσε τὸ Εὐαγγέλιον, τὸ ὁποῖον ἀκούοντες οἱ ἄνδρες εὐφραίνοντο. Καὶ ἔμειναν ἐκεῖ ἕως τὴν ἄλλην ἡμέραν, νὰ τοὺς βαπτίσῃ, καθὼς τοὺς ἐπρόσταξε. Καὶ τὴν β΄ ὥραν τῆς νυκτὸς, ἦλθεν ὁ διάβολος μὲ πλήθος δαιμόνων, καὶ ἐφαίνουνταν ὡς ἄνθρωποι μαῦροι καὶ ἄσχημοι, καὶ σταματήσας ὁ πρῶτος ἀντίκρυτα τῶν ἀνδρῶν ἐφώναζε: Ὦ, βία καὶ πόσην ἀδικίαν ἔχω ἀπὸ τὸν δοῦλον τοῦ Θεοῦ, Παγκράτιον, καὶ ἀπὸ ἐσένα Ἐπαφρόδιτε ἀχάριστε, ὁποῦ σὲ εἶχα χαρτοφύλακα, καὶ τώρα ἦλθες ἐδὼ νὰ ἀφανίσῃς τὴν ἐξουσίαν μου. Κακὸν τὸ ἔπαθα ὁ ἀβοήθητος. Ὅτι εἰς τὴν Ταυρομενίαν μὲ ἔκαμεν αἰχμάλωτον ὁ Παγκράτιος, καὶ ὁ γέρων Μαρκιανὸς εἰς τὴν Συρακοῦσαν, καὶ τώρα πάλιν, ἦλθε ἐδὼ ὁ φίλος μου, ὁ Ξάνθιππος, ὁποῦ μοῦ ἔκαμε τόσας θυσίας πρότερον. Καὶ τώτα ἀρπάζει τοὺς δούλους μου, νὰ τοὺς κάμῃ δούλους τοῦ Χριστοῦ, ὁ ἀχάριστος. Τότε ὁ Ἐπαφρόδιτος, ἔκαμε τὸν Σταυρὸν. ἀναθεματίζων τὸν δαίμονα, τοὺς δὲ ἀνθρώπους ἐδίδαξε, λέγωντας: Βλέπετε τέκνα μου, πῶς ὁ Δεσπότης Χριστὸς σᾶς ἐκάλεσε εἰς τὴν Βασιλείαν του; Διὰ τοῦτο θυμώνεται ὁ διάβολος, καὶ ἀγωνίζεται νὰ ἀρπάσῃ τοὺς ἀπλουστέρους σας. Ἀλλὰ ἐσεῖς, ὥς ἄνδρες τέλειοι ἐμφυσήσατε εἰς αὐτὸν, λέγοντες: Ἀποτασσόμεθά σου Σατανᾶ, καὶ συντασσόμεθα Ἰησοῦ Χριστῷ, τῷ Υἱῷ τοῦ Θεοῦ. Οὕτως οὖν ἔκαμαν, καὶ εὐθὺς ἐφάνη ἀπὸ τὴν Ἀνατολὴν φλογίνη ῥομφαία, καὶ ἐδίωξε τοὺς δαίμονας. Καὶ τὸ ταχὺ ἦλθε καὶ ὁ ἄλλος ἄνθρωπος, ὁποῦ εἶχε τοὺς θεριστὰς, μὲ τὴν γυναῖκα καὶ τέκνα του, οἵ τινες ἤφεραν ἱμάτι ὅσα ἔκαμναν χρεία, καὶ κατελθὼν εἰς τὸν ποταμὸν, τοὺς ἐβάπτισε, καὶ τοὺς ἔστειλε εἰς διαφόρους τόπους, νὰ κηῤῥύτουν τὸ Εὐαγγέλιον, καὶ ἔδωκε καθ’ ἕνὸς, ἕνα Σταυρὸν κέδρινον, καὶ ἐξουσία νὰ κάμνουν θαυμάσια. Ἀπελθόντες οὖν εἰς χώρας καὶ κάστρη διάφορα, ἐθεράπευον πᾶσαν ἀσθένειαν μὲ τὴν θείαν δύναμιν. Οἱ δὲ δαίμονες, μὴ ὑποφέροντες νὰ βλέπουν τὸ σημεῖον τοῦ Σταυροῦ ἔφευγον· ὅθεν, οἱ ἐγχώριοι θαυμάζοντες ἠρώτησαν τοὺς ἄνδρας πόθεν ἔλαβον τὴν ἐξουσίαν νὰ κάμνουσι τοιαῦτα παράδοξα. Οἱ δὲ, εὐηγγέλισαν αὐτοῖς τὸν Δεσπότην Χριστὸν. Καὶ πιστεύσαντες, ἔτρεχον πολλοὶ καθ’ ἑκάστην εἰς τὸν σοφὸν Ἐπαφρόδιτον, καὶ ἐβαπτίζουνταν, καὶ κτίζοντες Ἐκκλησίαν, ἐλειτούργα, καὶ τοὺς ἐκοινώνα τὰ θεῖα Μυστήρια, καὶ ὅσον ἔπέρνα ὁ καιρὸς, τόσον καὶ οἱ πιστοὶ ἐπλήθεναν.
Ὁ δὲ Ἅγιος Μαρκιανὸς ταῦτα ἀκούσας, ἔγραψεν Ἐπιστολὴν πρὸς τὸν μέγαν Παγκράτιον, οὕτω λέγουσαν: Θαυμάζω, πῶς ἡ ἁγιωσύνη σου ἀστόχησες τόσον ὀγλήγορα τὴν διδασκαλίαν τῶν Ἀποστόλων, ὁποῦ λέγει νὰ μὴν ἐξουσιάζει ἄλλην Ἐνορίαν ὁ Ἐπίσκοπος, καὶ ἔστειλες εἰς τὴν Ἐπαρχίαν μουν τὸν Ἐπαφρόδιτον. Πλὴν, ἐὰν εἶδες ἀπὸ τὸν Θεὸν ἀποκάλυψιν, καὶ δι’ αὐτὸν τὸν ἀπέστειλες, γράψε μου ἀπόκρισιν νὰ μὴ σὲ κατακρίνω ἄδικα. Ταύτην τὴν Ἐπιστολὴν βλέπων ὁ Παγκράτιος, ἀντέγραψε πρὸς τὸν Ἅγιον Μαρκιανὸν ὅλην τὴν ἀλήθειαν, καὶ δίδει τὸ γράμμα ἐμἐνα τοῦ Εὐαγρίου νὰ τὸ ὑπάγω εἰς τὴν Συρακοῦσαν. Καὶ φθάνωντας ἐκεῖ, ἐπροϋπήντησεν ὁ Ἅγιος Μαρκιανὸς, καὶ μὲ ὑποδέχθη ἀσπασίως, λέγωντας: Θαῤῥῶ νὰ ἐλύπησα τὸν ἀδελφὸν Παγκράτιον, καὶ ἐπικράνθηκα. Ὁ Θεὸς τὸ γινώσκει ὅτι ἀφοῦ σᾶς ἔστειλα τὸ γράμμα, μοῦ ἐφανέρωσε τὸ πρᾶγμα ὁ Κύριος. Καὶ ἐλυπήθηκα πῶς σᾶς ἐλύπησα. Ἀλλὰ τώρα, χαίρομαι πως σὲ ἀπήλαυσα, καὶ ὕπαγε νὰ συνευφρανθῇς μὲ τὸν Ἐπαφρόδιτον, καὶ τότε νὰ ἔλθῃς ἀπὸ ἐδὼ, νὰ ὑπάγωμεν ἀντάμα εἰς τὸν Παγκράτιον. Ἀπελθὼν οὖν, ἔκαμα ὀκτὼ ἡμέρας μὲ τὸν Ἐπαφρόδιτον, καὶ μοῦ εἶπε πόσα ἐτέλεσε μὲ τὴν θείαν βοήθειαν. Ἔπειτα, ἐπῆρα τὸν Μαρκιανὸν, καὶ ἐπλεύσαμεν πρὸς τὸν Παγκράτιον. Ὅς τις ἐγνωρίσας τὴν ἔλευσιν τοῦ Μαρκιανοῦ ἀπὸ θείαν χάριν, τὸν ἐπροϋπήντησε, καὶ πίπτοντες εἰς τὴν γῆν ἀμφότεροι, παρεκάλει ἕνας τὸν ἄλλον, νὰ εὐλογήσῃ διὰ ταπείνωσιν. Καὶ μὲ πολλὴν ὥραν, εἶπε ὁ μέγας Μαρκιανὸς: Εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος, ἐν ὀνόματι Κυρίου. Καὶ ἀσπασάμενοι ἀλλήλους, εἰσήλθομεν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν, καὶ ἔκαμε λιτανείαν ὁ Μαρκιανός. Ἔπειτα, ἐκάθισαν συνομιλοῦντες. Καὶ λέγει του ὁ Παγκράτιος: Πῶς ἦλθες πρὸς ἡμᾶς τοὺς ἁμαρτωλοὺς, Πάτερ τίμιε; Ὁ δὲ, ἀπεκρίνατο: Οἱ ἄῤῥωστοι ὑπάγουσιν εἰς τὸν ἰατρὸν, διὰ νὰ λάβουν τὴν ἴασιν. Λέγει τον ὁ Παγκράτιος: Μακάρι καὶ ἡμεῖς νὰ ἤμεσθεν εἰς τὰ μέτρα σου Πάτερ Ὅσιε. Ἦσαν δὲ ἐις τὴν σωματικὴν μορφὴν καὶ στάσιν παρόμοιοι, καὶ βλέποντές τους οἱ ἀδελφοὶ, ἔχαιρον, καὶ ἐτίμουν αὐτοὺς ὡς Μωϋσέα καὶ Ἀαρών. Ὴλθον οὖν ὁ Ἡγεμὼν καὶ ὅλοι οἱ Ἄρχοντες, καὶ τοὺς ηὐλόγησεν ὁ Μαρκιανός. Καὶ τὴν ἄλλην ἡμέραν, ὁποῦ ἦτο Κυριακὴ, ἐσυλλειτούργησαν ἀντάμα. Καὶ κατελθὸν πῦρ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἐκύκλωσε τὸ Ἅγιον Βῆμα, ὅταν ἔψαλλον τὸν τρισάγιον ὕμνον· καὶ μετὰ τὴν λειτουργίαν, οἱ μὲν ἅγιοι ἐκοινώνησαν, οἱ δὲ λαϊκοὶ ἐφοβοῦνταν νὰ πλησιάσουν, καὶ ὁ Ἅγιος εἶπεν αὐτοῖς: Προσέλθετε τέκνα μου, καὶ μὴ φοβᾶσθε. Ὅτι τὸ πῦρ ὁποῦ βλέπετε, εἶναι ἡ ἐπισκίασις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καὶ ποιεῖ τοὺς λειτουργοὺς αὐτοῦ πυρὸς φλόγα. Τότε, μετὰ φόβου πολλοῦ ἐκοινώνησαν ἀπὸ τὸν Ἅγιον Μαρκιανὸν ἅπαντες. Προσμείνας οὖν ἐκεῖ ὁ μέγας Μαρκιανὸς ἡμέρας ιε΄, ἠθέλησε νὰ ἀναχωρήσῃ, καὶ ἔπήρε τὸν Ἅγιον εἰς τὴν συνοδίαν του, ὅς τις ἀπῆλθε μετὰ χαρᾶς διὰ νὰ ἰδῇ τὰς Ἐκκλησίας. Εἰσελθόντες οὖν εἰς τὸ πλοῖον, ἐφύσησε καλὸς ἄνεμος, καὶ ἐφθάσαμεν μονημερὶς εἰς τὴν Συρακοῦσαν, καὶ ἐπήγαμεν τὴν νύκτα εἰς τὴν Ἐπισκοπήν. Οἱ δὲ μαθηταὶ τοῦ Μαρκιανοῦ, ἰδόντες αὐτὸν ἔκλαυσαν λέγοντες: Ὅτι οἱ δαίμονες ἤρχοντο τὴν νύκτα, καὶ τοὺς ἐφοβέριζαν, καὶ ἔλεγον, πῶς ἔπνιξαν αὐτὸν εἰς τὴν θάλασσαν. Τότε ὁ μακάριος, ἐθαρσοποίησε αὐτοὺς, νὰ μὴν φοβοῦνται δαιμόνων φαντάσματα. Ἔπειτα, ἔστειλε λόγον πρὸς τοὺς Ἄρχοντας Γόρδιον καὶ Σέλευκον, νὰ συνάξουν ὅλον τὸν λαὸν, νὰ τοὺς εὐλογήσῃ ὁ μέγας Παγκράτιος· καὶ συναχθέντες ἅπαντες, ἔπεσον εἰς τοὺς πόδας τοῦ ἱεροῦ Παγκρατίου, καὶ τοὺς εὐλόγησεν ἅπαντας. Καὶ ἔμεινα ἐκεῖ στ΄ ἡμέρας, συνομιλοῦντες πνευματικῶς οἱ δύω φίλοι τοῦ Χριστοῦ, καὶ συνευφραινόμενοι.
Τότε, εἶδεν ὀπτασίαν ὁ Ἅγιος, ὅτι ὁ Βασιλεὺς Ἀκυλῖνος, ἐπῆρεν ἐξακοσίας χιλιάδας φουσᾶτο, νὰ πολεμήσῃ τὴν Ταυρομενίαν. Ἐσιώπησε δὲ τὴν ὅρασιν· μόνον ἔστειλεν λόγον, καὶ ὴλθεν ἐκεῖ ὁ Ἐπαφρόδιτος, καὶ συνευφράνθησαν. Ἔπειτα, ἔγραψεν ὁ Ἅγιος τοῦ Μαρκιανοῦ συστατικὰ γράμματα, κατὰ τοὺς Κανόνας τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, νὰ ἐξουσιάζη καὶ τὰς ἐπαρχίας ὁποῦ ἐπέστρεψεν ὁ Ἐπαφρόδιτος. Καὶ οὕτως ἀσπασάμενοι ἕνας τὸν ἄλλον, ἐπλεύσαμεν· καὶ φθάσαντες εἰς τὴν Ταυρομενίαν, ἐκήρυξεν ὁ διαλαλητὴς νὰ συναχθῇ ἡ πόλις ὅλη τὴν ἐπαύριον, ὁποῦ εἶχε νὰ τοὺς συντήχῃ ὁ μέγας Παγκράτιος. Ὅς τις ἐλειτούργησε καὶ ἐκοινώνησεν ἅπαντας. Ἔπειτα, εἶπε πρὸς τὸν Ἄρχοντα, καὶ ὅλην τὴν Σύγκλητον: Τέκνα μου, ὁ διάβολος ἐκίνησε νὰ σᾶς πολεμήση· ἀλλὰ βάλλετε τὴν ἐλπίδα σας εἰς τὸν Κύριον, καὶ αὐτὸς θέλει ἀφανίσει τὴν πανουργίαν του. Ταῦτα εἰπὼν, ἐπῆρε τὸν Βονιφάτιον ξέχωρα, καὶ τοῦ εἶπε νὰ φέρῃ ἐκεῖ ἕνα βιβλίον, ὁποῦ ἦσαν γραμμέναις αἱ ἀνδραγαθίαις τοῦ Ταύρου· ὅς τις ἔκαμε πολλοὺς πολέμους μὲ τὸν Ἀκυλῖνο, τὸν Βασιλέα Καλαβρίας, ὁποῦ ἔπασχε νὰ φονεύσῃ τὸν Κύριον τοῦ Ταύρου ὀνόματι Ῥέβινθον, νὰ τοῦ πάρῃ τοὺς τόπους του ἄδικα. Ὁ ὁποῖος Ῥέβινθος, εἶχε γυναῖκα σοφωτάτην καὶ εὔμορφον, Μενίαν ὀνόματι. Καὶ φονεύωντας ὁ Ἀκυλῖνος τὸν Ῥέβινθον, ὥρμησεν ὁ Ταῦρος ὡς ἀνδρειωμένος ὁποῦ ἦτον μὲ ἕξῃ χιλιάδας λαὸν, καὶ ἐφόνευσεν ἀπὸ τὸ φουσάτον τοῦ Ἀκυλῖνου χιλιάδας πεντήκοντα, καὶ διὰ τὴν ἀνδραγαθίαν του ταύτην τὸν ἐπῆρεν ἄνδρα ἡ Μενία. Ἥτις, ἐπῆρεν ὅλον της τὸν πλοῦτον, καὶ ἔφυγαν ἀπὸ τὴν πόλιν των, καὶ ἐκτισαν ἄλλη, τὴν ὁποίαν ὠνόμασαν Ταυρομενίαν, εἰς τὴν ὁποίαν ἦτον Ἀρχιερεὺς ὁ Παγκράτιος, καὶ Ἡγεμὼν ὁ Βονιφάτιος. Ὁ δὲ Ἀκυλῖνος ἐσύναξε πάλιν ἄλλον λαὸν εἰς τὴν Καλαβρίαν ἀμέτρητον, καὶ ἤλθεν εἰς τὴν Σικελίαν, ὅπου ἦτον ἡ Μενία μὲ τὸν Ταῦρον, τὸν ὁποῖον ἐβούλετο νὰ φονεύσῃ, νὰ πάρῃ τὴν Μενία μὲ τὸν πλοῦτόν της. Ὁ δὲ Ταῦρος, ἐμονομάχησε μὲ τὸν Ἀκυλῖνον, καὶ φονεύσας αὐτὸν, ἔμεινεν νικητὴς, καὶ ἐξουσίαζε τὴν Καλαβρίαν, καὶ Σικελίαν, καὶ κατοικῶν εἰς τὴν ἐπώνυμον αὐτοῦ πόλιν, ἤγουν τὴν Ταυρομενίαν. Τοῦτον τὸ Βιβλίο ἀναγνώσας ὁ Ἅγιος, εἶπε πρὸς τὸν Βονιφάτιον: Βλέπεις τέκνον, τοῦτον τὸν παλαιὸν πόλεμον θέλει νὰ ἐκδικήσῃ οὗτος ὁ νέος Ἀκυλίνος· ἀλλὰ μὴ ταραχθῆ ἡ καρδία σου, ὅτι ἐὰν ὁ Ταῦρος ἐνίκησεν ἐκείνους, πόσῳ μᾶλλον ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός. Ὑπαγε γοῦν εἰς τὸ παλάτιον, καὶ μὴν εἰπῇς τοῦ λαοῦ σου διὰ τὸν πόλεμον, μόνον τῷ Παντοδυνάμῳ Θεῷ προσεύχου, καὶ εἰς αὐτὸν ἔχε τὰς ἐλπίδας σου.
Ὁ γοῦν Ἀκυλίνος, ἐσυνάθροισε τὸν λαόν του, λέγωντας: Ἄς ὑπάγωμεν ἀδελφοὶ νὰ ἐκδικήσωμεν τὸ αἷμα τῶν ἀδελφῶν μας, ὁποῦ ὁ Ταῦρος ἔχυσεν ἄδικα, καὶ τώρα δὲν εἶναι Ταῦρος νὰ μᾶς νικήσῃ, ἀλλὰ μόνον ὁ Βονιφάτιος μὲ ὀλίγον λαὸν, καὶ τοὺς θανατώνομεν. Συναθροίσας οὖν ἄνδρας χιλιάδας ἑξακόσιας, ἐπέρασαν τὴν νύκτα, καὶ ἐπερικύκλωσαν ἐξάφνου τὴν πόλιν ὅλην, καὶ ἔκοψαν τὰ νερά, κτυπῶντες τὰς σάλπιγγας τόσον δυνατὰ, ὁποῦ οἱ πολίται ἐτρόμαξαν, οἵ τινες ἦσαν ἄνδρες τοῦ πολέμου ὅλοι χιλιάδες τεσσαράκοντα, τοὺς ὁποίους ἔβαλεν κατὰ τάξιν ὁ Βονιφάτιος τριγύρου εἰς τὰ τείχη τῆς πόλεως. Καὶ ὅταν ἐξημέρωσεν ἐπολέμησαν, καὶ ἐσυγχώρησεν ὁ Κύριος, νὰ νικήσουν τὴν πρώτην ἡμέραν οἱ ἐχθροί των, διὰ νὰ μὴ καυχηθοῦν οἱ πολῖται ὕστερα, πῶς μὲ τὴν δύναμίν των ἐνίκησαν. Στενοχωρούμενοι λοιπὸν οἱ Ταυρομενῖται, ὕβριζαν τὸν Ἡγεμόνα καὶ τὸν Παγκράτιον, λέγοντες: Κακὴν ὥραν ἦλθεν ἐδὼ οὕτος ὁ μάγος, καὶ ἠφάνισε τοὺς θεοὺς, καὶ τώρα γινόμεσθεν ὅλοι αἰχμάλωτοι. Ταῦτα λέγοντες, ἐμελετοῦσαν νὰ φονεύσουν τὸν Ἡγεμόνα καὶ τὸν Ἅγιον, νὰ προδώσουν εἰς τοὺς ἐχθροὺς τὴν πόλιν οἱ ἄφρονες. Ὁ δὲ καλὸς Βονιφάτιος τοὺς ἐνουθέτα, νὰ μὴ πίπτουν εἰς ἀπόγνωσιν ἄγνωστα, ἀλλὰ νὰ ἐπικαλεσθοῦν τὸν Δεσπότην Χριστὸν εἰς βοήθειαν, νὰ τοὺς δώσῃ τὴν νίκην ὡς παντοδύναμος. Ταῦτα εἰπὼν, εἰρήνευσεν αὐτοὺς ὀλίγον. Καὶ πορευθεὶς εὐθὺς εἰς τὸν Ἅγιον, εἶπεν αὐτῷ: Βοήθησον τῆς ποίμνης σου Πάτερ τίμιε, καὶ λύτρωσαι ἀπὸ τὰς χεῖρας τῶν ἐχθρῶν τὴν πόλιν. Ὅτι ὁ λαὸς ἀγανακτεῖ καὶ γογγίζει μας, καὶ ἐπικαλοῦνται τοὺς ἀκαθάρτους θεοὺς οἱ ἄφρονες, καὶ θέλουν νὰ μὲ φονεύσουν ἄδικα. Λέγει τον ὁ μακάριος: Ὕπαγε τέκνον, καὶ εἰπὲ πρὸς αὐτούς: Τάδε λέγει Παγκράτιος· Τέκνα Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, μὴ φοβᾶσθε τοὺς ἐχθρούς σας, ὅτι ἐσεῖς εἶσθε στρατιῶται μεγάλου Βασιλέως. Εἰδὲ καὶ ἀπὸ τὸν κόπον τοῦ πολέμου ἐκουράσθητε, ὑπάγητε νὰ ἀναυπαθῆτε εἰς τοὺς οἴκους σας, καὶ ὁ Δεσπότης Χριστὸς, ὁ μέγας Βασιλεὺς, καὶ Θεὸς Παντοδύναμος θέλει πολεμήσει διὰ λόγου σας, καὶ μὴ ζωσθῇ τινὰς σπαθὶ, οὔτε δοξάρι νὰ πάρῃ, οὐδὲ κοντάρι, ἤ μάχαιραν. Ταῦτα ἀκούσας ὁ λαὸς ἀπὸ τὸν Ἄρχοντα, ἐθυμώθη, λέγων: Ὦ, κακὴ συμβουλὴ καὶ ἀνόητος. Ἡμεῖς ἐπολεμήσαμεν ὅλοι μὲ ὅλην μας τὴν δύναμιν, καὶ μετὰ βίας ἐφυλάξαμεν τὰ τείχη τῆς πόλεως, καὶ ἐσὺ μᾶς λέγεις νὰ ὑπάγωμεν εἰς τοὺς οἴκους μας; Τίς νὰ ἀκούσῃ καὶ νὰ μὴ γελάσῃ, λέγωντας ὅτι ὁ Βονιφάτιος, ὁποῦ τὸν εἴχαμεν διὰ σοφὸν ἄνθρωπον, μὲ τὸν μάγον Παγκράτιον, ἐβουλήθησαν νὰ προδώσουν εἰς τοὺς ἐχθρούς μας τὴν πόλιν μας. Ὁ μὲν οὖν Ἄρχων, ἀνήγγειλε πάλιν ταῦτα πρὸς τὸν Ἅγιον, λέγωντας: Δὲν ἐκαταδέχθησαν Πάτερ κᾄν νὰ ἀκούσουν τοὺς λόγους σου, ἀλλὰ μᾶλλον ἐθυμώθησαν, βλέποντες τοὺς ἐχθροὺς, πῶς ἐσίμωσαν εἰς τὰ τείχη τῆς πόλεως, καὶ ἤθελαν νὰ μὲ θανατώσουν οἱ δείλαιοι. Ὁ δὲ Ἅγιος, τοὺς ἐμήνυσε δεύτερον, καὶ τρίτον, τὰ αὐτὰ λόγια, καὶ μετὰ βίας τοὺς ἐκατάπεισε, καὶ ἀνεχώρησαν εἰς τὰς οἰκίας των. Καὶ τότε, οἱ μὲν πολέμιοι, τὴν πόλιν ἐπερικύκλωσαν. Ὁ δὲ Ἅγιος ἐπῆρεν ἐμένα καὶ ἕνα διάκονον, Τατιανὸν ὀνόματι, λέγωντας: Ἀς ὑπάγωμεν τέκνα νὰ πολεμήσωμεν καὶ ἡμεῖς τοὺς ἐχθροὺς μὲ τὰ ὅπλα μας. Φορέσας οὖν τὴν ἱερὰν στολήν, ἔλαβε τὸ τίμιον Σταυρὸν εἰς τὴν χεῖρά του, καὶ ἐγὼ τὴν εἰκόνα τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ, ὁ δὲ Τατιανὸς τὴν εἰκόνα τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου· καὶ εὐγένοντες ἔξω, ὑπήγαμεν ἐκεῖ, ὁποῦν ἥτον ἡ δύναμις τῶν ἐχθρῶν. Καὶ ἀναβαίνων εἰς τόπον ὑψηλὸν ὁ Ἅγιος, ἔκαμε τὸν Σταυρὸν τέσσαρες φοραῖς, κυττάζωντας πρὸς τὴν πόλιν, καὶ τὴν ἐτείχισεν ἀοράτως ἀπὸ τὰ τέσσαρα μέρη, Ἀνατολὴν, Δύσιν, Βορέαν, καὶ Θάλασσαν. Ἔπειτα, ὑψώσας τὰς χεῖράς του πρὸς τὴν Ἀνατολὴν, οὕτως ηὔχετο: Ἐξέγειρον τὴν δυναστείαν σου Κύριε, καὶ ἐλθὲ εἰς τὸ σῶσαι ἡμᾶς. Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, μὴν ἀρπάσῃ ὁ ἐχθρὸς τὴν πόλιν σου· ἀλλὰ δεῖξον εἰς αὐτοὺς τὴν δύναμίν σου, διὰ τοῦ ζωοποιοῦ Σταυροῦ, καὶ τὴς ἀχράντου Εἰκόνος σου. Καὶ μετὰ τὴν εύχὴν, ὕψωσε τὸν Τίμιον Σταυρὸν, καὶ ἡμεῖς τὰς Εἰκόνας. Καὶ τότε, ὅλοι οἱ ἐχθροὶ ἐσκοτίσθησαν, καὶ στρέφοντες εἰς τὰ ὀπίσω, ἐφόνευεν ἕνας τὸν ἄλλον, νομίζοντες ὅτι τοὺς πολίτας ἐφόνευον. Ὁ δὲ Ἅγιος, βλέπωντας τοὺς ἐχθροὺς πῶς ἐσφάζοντο ἀλλήλους των, ἔκαμε πάλιν προσευχὴν, λέγωντας: Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, δὸς εἰς τὰς καρδίας τῶν ἀνθρώπων τούτων κατάνυξιν, διὰ νὰ γνωρίσουν τὴν δύναμίν σου, νὰ ἐπιστρέψουν πρὸς τὴν εὐσέβειαν. Τότε, ἐγνώρισαν οἱ πολέμιοι, ὅτι ἀλλήλους των ἐφονεύοντο, καὶ εὐθὺς ἔφυγον ἀπὸ προσώπου τῆς πόλεως ὀλολύζοντες. Οἱ δὲ πολῖται, ἰδόντες τοιοῦτον φρικτὸν θαυμάσιον, ἐδόξαζον τὸν Κύριον, εὐχαριστοῦντες τὸν μέγαν Παγκράτιον.
Ἀπὸ δὲ τοὺς πολεμίους, ἐχώρισαν χιλιάδες τέσσερις, καὶ έπλησίασαν εἰς τὴν πόλιν, ταῦτα φωνάζοντες: Ἐλεήσατέ μας ἄνδρες μεγαλόθεοι. Τότε, προστάσσει ὁ Ἅγιος νὰ ἀνοίξουν τὰς πύλας τῆς πόλεως, καὶ βαίνοντες μέσα, ὡς εἷδον τὸν ἅγιον, πίπτοντες εἰς τοὺς πόδας του, ἔκραζον τό ἴδιο. Ὁ δὲ, ἀπεκρίνατο: Ἐγὼ θεός δὲν εἶμαι, ἀλλὰ δοῦλος τοῦ μεγάλου καὶ παντοδυνάμου Θεοῦ. Καὶ διδάξας αὐτοὺς, ἐπίστευσαν εἰς τὸν Χριστὸν, καὶ διαλέγωντας ἀπὸ ἀυτοὺς τοὺς ἐυλαβεστέρους, ἐχειροτόνησεν Ἱερεῖς καὶ Διακόνους, καὶ τοὺς ἔστειλεν εἰς τὴν Καλαβρίαν νὰ διδάξουν τὸ Εὐαγγέλιον. Ἀπὸ τούτους, τινὲς μὰς ἐδιηγοῦντο, ὅτι ἔβλεπαν τρεῖς Ἥλίους εἰς τὰ τείχη τῆς πόλεως, λάμπτοντας περισσότερον παρὰ τὸν τῆς ἡμέρας ἥλιον· τῶν ὁποίων τὴν λάμψιν μὴ ὑποφέροντες, ἐσκοντίζοντο· καὶ ἄλλοι, πίπτοντες εἰς τὸν ἐγκρεμνὸν, έσυντρίβοντο. Ὁ δὲ Ἅγιος, τοὺς ἔδειξε τὸν τίμιον καὶ ζωοποιὸν Σταυρὸν, καὶ τὰς δύω Εἰκόνας, λέγωντας: Αὐτοὶ εἶναι οἱ τρεῖς ἥλιοι ὁποῦ ἐβλέπετε ὑπὲρ τὸν ἥλιον λάμπτοντας. Τότε, ἐκαταφιλοῦσαν οἱ ἄνδρες ἐκεῖνοι τὰς ἁγίας εἰκόνας μὲ πολλὴν εὐλάβειαν· ἔπειτα, λαβόντες ἀπὸ τὸν Ἅγιον τὴν πρέπουσαν συγχώρησιν, ἀνεχώρησαν, καὶ φθάσαντες εἰς τὴν Καλαβρίαν, ἐκήρξαν τὸν λόγον τῆς πίστεως, καὶ ἤφεραν πολλοὺς εἰς τὴν εὐσέβειαν.
Ὁ δὲ Κύριος μου Παγκράτιος, μὲ ἔστειλεν εἰς τὸν μέγαν Μαρκιανὸν, νὰ τοῦ δώσω εἴδησιν διὰ τὰ ῥηθέντα θαυματουργήματα, καὶ νὰ τοῦ κάμω τὴν πρόφασιν· ὅτι διὰ νὰ μὴν τὸν λυπήσῃ, δὲν τοὺ ἐφανέρωσε τὴν ὑπόθεσιν, ὅταν ἦτον ἐκεῖ, καὶ τὴν ἐγνώρισεν ἀπὸ θεϊκὴν ἀποκάλυψιν. Ἔπειτα, ὅταν ἐπέστρεψα εἰς τὴν Ταυρομενίαν, μοῦ εἶπεν ὁ Ἅγιος: Τἐκνον Εὐάγριε γίνωσκε, ὅτι εἰς ὀλίγον καιρὸν ὑπάγω πρὸς τὸν Δεσπότην μου, καὶ θέλω νὰ μείνῃς εἰς τὸν θρόνον μου διάδοχος. Λοιπὸν, ἔπαρε τὸν Βονιφάτιον, καὶ ἄλλους τινὰς εὐλαβεῖς, νὰ ὑπάγετε εἰς τὴν Ῥώμην, νὰ εὕρῃς τὸν μακάριον Πέτρον, νὰ σὲ χειροτονήσῃ Ἐπίσκοπον αὐτῆς τῆς πόλεως· καὶ ὅταν ἔλθῃς ἐδὼ, νὰ βαπτίσῃς τὸν Βονιφάτιον. Ταῦτα λέγοντος τοῦ Ἅγίου, ἔτρεχον ἀπὸ τοὺς ὀφθαλμούς μου ὡς ποτάμι τὰ δάκρυα. Τότε, πάλιν μοὺ λέγει ὁ Ἅγιος: Ἔπαρε τέκνον τὸν Τατιανὸν εἰς τὴν συνοδίαν σου, καὶ ὑπάγετε εἰς τὴν δεῖνα ἐπαρχίαν, ὅπου ἐχειροτόνησα Πρεσβύτερον τὸν δεῖνα, ὁ ὁποῖος ἀπέθανεν (εἶναι τρεῖς ἡμέραις) καὶ ἐτοιμάζονται νὰ ἔλθουν ἐδὼ ὅλοι οἱ ἄνθρωποι τῆς χώρας ἐκείνης. Λοιπὸν, διὰ νὰ μὴ κοπιάζουν ἔως ἐδὼ, ὕπαγε, καὶ κάμε Ἱερέα τὸν εὐλαβέστερον. Ἀφήνοντας οὖν εἰς ὑπηρεσίαν τοῦ Ἅγίου ἕνα παιδάριον, ὑπήγαμεν ἡμεῖς μὲ τὸν Διάκονον εἰς τὴν διακονίαν ταύτην.
Τὴν αὐτὴν ἡμέραν εὐγῆκεν ἀπὸ τὴν πόλιν ὁ Ἡγεμὼν διὰ νὰ ὑπάγῃ εἰς ἄλλην χώραν, νὰ πολεμήσῃ μὲ ἕνα τύραννον, καὶ ἀφῆκεν εἰς τὸ παλάτιον διὰ ἐπίτροπον, ἕνα θεῖον τοῦ μιαροῦ Ἐλίδου, ὀνομαζόμενον Ἀρτάγαρον. Ὁ ὁποῖος ἐφάνη Ἰούδας δεύτερος, καὶ εἶχε μῖσος ἄμετρον ὁ ἐναγῃς πρὸς τὸν Ἅγιον· καὶ ἐγύρευε καιρὸν ἐπιτήδειον νὰ τὸν φονεύσῃ ὁ ἀλιτήριος. Ὅταν οὖν εἶδε ἡμᾶς, πῶς εὐγήκαμεν ἀπὸ τὴν πόλιν, ἐπροσκάλεσε τοὺς συνδούλους αὐτοῦ, καὶ λέγει τους τὴν κακήν του γνώμην, ἀφ’ οὖ τοὺς ἐφίλευσε, καὶ ἐμέθυσαν. Οἵ τινες ἐσυμφώνησαν μετ’ αὐτοῦ, νὰ φονεύσουν τὸν δίκαιον ἄδικα. Ἐκεῖνος δὲ ὁ μακάριος, καθὼς ηὔχετον τὴν ἐννάτην ὥραν, ἤκουσε φωνὴ ταῦτα λέγουσα: Παγκράτιε, ἐλθὲ ὁ πιστὸς οἰκονόμος καὶ φρόνιμος νὰ ἀπολαύσῃς τὰ ἀγαθὰ, ὁποῦ σοῦ ἡτοίμασα. Τὸ πονηρὸν λοιπὸν βουλευτήριον ἔστειλαν ἕνα ἄνθρωπον, ὅς τις ἐπῆγε, καὶ λέγει τον: Ὁ ἐπίτροπος Ἀρτάγαρος σὲ προσκαλεῖ Πάτερ Ἅγιε νὰ εὐλογήσῃ τὴν τράπεζαν. Τότε ὁ Ἅγιος, ὑπῆγε πρῶτα καὶ ἐκοινώνησε τὰ θεῖα Μυστήρια, καὶ φορέσας τὴν Ἐπωμίδα, ἤγουν τὸ Ὠμοφόρον, ἀνῆλθεν εἰς τὸ παλάτιον, καὶ ἐκάθισεν εἰς τὴν τράπεζα, ἀμὴ δὲν ἔφαγε τίποτα. Ἐκεῖνοι δὲ, ὅταν ἐχόρτασαν, ἤφεραν τὴν κιθάραν, καὶ ἐχόρευαν φωνάζον τες ἄτακτα, καὶ φέροντες εἰς τὸ μέσον τοῦ Σκαμάνδρου τὸ εἴδωλον, τὸ ἔστησαν ἔμπροσθεν τοῦ Ἁγίου, καὶ τὸ ἐπροσκυνοῦσαν εἰς τὸ πεῖσμά του. Ὅς τις εἶπε αὐτοῖς: Παύσασθε τέκνα πονηρευόμενοι, μὴ προσκυνᾶτε τὸ ἀναίσθητον εἴδωλον. Ἀμὴ ἐκεῖνοι, ποσῶς δὲν ἐψηφοῦσαν τοὺς λόγους του. Ὅθεν, ὁ Ἅγιος ἔκαμε Σταυρὸν, καὶ ἔπεσε εἰς τὴν γῆν τὸ εἴδωλον. Βλέποντες οὖν οἱ παμπόνηροι τὸν θεὸν αὐτῶν συντριμμένον, ἔδερναν τὴν κεφαλὴν τοῦ Ἅγίου, καὶ τὸ ἀγγελικὸν πρόσωπον, λέγοντες: Μάγε, καὶ ὀλοθρευτὰ τῶν μεγάλων θεῶν, ὁποῦ ἔκαμες τὴν πόλιν ὅλην καὶ προσκυνοῦν τὸν Χριστὸν, καὶ τοὺς καθαροὺς θεοὺς βδελύττονται. Καὶ μὲ τὸν λόγον, ἀρπάσαντες αὐτὸν, εἰς γῆν ἔῤῥιψαν, καὶ τὸν ἔδερναν ἄσπλαγχνα. Καὶ ἄλλος τοῦ ἐκτύπα μὲ λίθον, ἄλλος τὸν ἐκατάκοπτε μὲ μάχαιραν, ἕως οὗ ἐξεψύχησεν ὁ μακάριος, ταῦτα λέγωντας: Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ, εἰς χεῖράς Σου παρατίθημι τὸ πνεῦμά μου. Τότε, ἐπῆραν τὸ τίμιο σῶμα, καὶ τὸ ἔῤῥιψαν εἰς μίαν σχισμάδα πέτρας, μακρὰν ἀπὸ τὸ παλάτιον. Ἐκείνην τὴν ὥραν, ἔτυχεν ἕνα παιδίον χριστιανοῦ, ὁποῦ ἔστεκεν εἰς ἕνα τόπον, καὶ τοὺς εἶδεν, ὅταν τὸν ἔῤῥιχναν· ὅθεν ἐφώναξε λέγωντας: Διατὶ ἐφονεύσατε τὸν Δίκαιον ἄδικα; Τότε, οἱ φονεῖς ἐτρεξαν νὰ φονεύσουν καὶ αὐτὸ διὰ νὰ μὴν ὀμολογήσῃ. Τὸ δὲ παιδίον ἔφευγε· καὶ βλέπωντας πῶς τὸ ἔφθαναν, ἐπήδησε εἰς ἕναν ἐγκρεμνὸν· καὶ τότε (ὤ τοῦ θαύματος) τὸ ἄρπασεν Ἄγγελος Κυρίου πρὶν νὰ πέσῃ, καὶ τὸ ἀπόθεσεν ἀβλαβὲς εἰς ἄλλον τόπον μακρὰν ἀπὸ τοὺς φονεῖς, νὰ μὴ τὸ φονεύσουν. Ἦτον δὲ τότε, ὥρα πέμπτη τῆς ἡμέρας.
Καῖ τὴν δεκάτην ὥραν, ἤλθομεν ἡμεῖς μὲ τὸν Τατιανὸν, καὶ εἰς ὀλίγον διάστημα ἤλθε καὶ ὁ Ἡγεμὼν μὲ τὸ στράτευμα· ὅς τις ἐμήνυσε νὰ ὑπάγῃ εἰς τὸ παλάτιον ὁ Ἅγιος· ἡμεῖς δὲ, τὸν ἐγυρεύαμεν εἰς ὅλους τοὺς τόπους, ὁποῦ ἀράδιζε, καὶ δὲν τὸν ηὔραμεν. Καὶ ὅταν ἐνύκτωσεν, ἐπῆγα ἐγὼ, σκοπεύωντας εἰς κάθε τόπον ἀναχωρητικὸν καὶ παράμερον, μήπως καὶ προσεύχεται· καὶ κοιτάζωντας εἰς τὸ σχίσμα τῆς πέτρας, εἶδα φῶς ὡς ἀστραπὴν. Καὶ πλησιάσας, βλέπω (φεῦ), τὸ τίμιον σῶμα τοῦ Κυρίου μου, συντεθλασμένον, καὶ ἄσχημον· καὶ φωνάζοντας ὅσον ἐδυνούμουν, ἔδερνα τὸ πρόσωπόν μου κλαίωντας, καὶ λέγωντας ταῦτα ἀπὸ τὸν μεγάλον πόνον καὶ θλίψιν μου: Οἴμοι τῷ ἀθλίῳ, καὶ τίς ἐφόνευσε τὸν Ποιμένα μας καὶ Διδάσκαλον; Ποῖος ἄνομος ἐτόλμησε νὰ βάλῃ χέρι εἰς τὸ θεῖόν σου πρόσωπον; Οὐαί μοι τῷ τάλανι, δὲν ἀκούω πλέον τὴν γλυκυτάτην σου λαλιὰν, νὰ μοῦ εἰπὴς· Τέκνον Εὐάγριε. Διὰ τοῦτο θαῤῥῶ μὲ ἀπέστειλες, διὰ νὰ μὴν ἰδῶ τὸν ἄδικόν σου καὶ ἄσχημον θάνατον. Διατὶ νὰ μὴν εἶμαι παρὼν, νὰ ἀποθάνω μᾶλλον ἐγὼ ἀντὶς ἐσένα Πάτερ γλυκύτατε; Αὐτὰ καὶ ἄλλα ὅμοια λέγωντας, ἤκουσαν τὰς φωνὰς καὶ ἐσυνάχθησαν ἄμετροι, ἐξόχως δὲ ὁ Τατιανὸς, ὁ Λυκαονίδης, καὶ ὁ Βονιφάτιος. Πρὸς τὸν ὁποῖον ἐφώναξα, λέγωντας: Βλέπεις Ἡγεμὼν, τὸν διδάσκαλον καὶ φωστῆρά μας, πῶς κείτεται αἱματωμένος, καὶ φονευμένος ὡς ληστὴς καὶ παράνομος; Ὁ δὲ Ἄρχων, ἰδὼν αὐτὸν, ἔκλαυσε μεγαλοφώνως, καὶ ἐξέσχιζεν ἀὸ τὸν μεγάλον πόνον τὰ ῥοῦχά του. Καθῶς οὖν ἐθρηνοῦμεν, ἤλθε καὶ ὁ ὁσιωτάτη Παῦλα μὲ ταῖς ἄλλαις Παρθέναις· καὶ πίπτουσα εἰς τὸ Ἅγιον Λείψανον, ἐμυρολογᾶτο άμέτρητα· καὶ εὔγαλε τόσα δάκρυα, ὁποῦ ἦτον μέγα θαυμάσιον, καὶ δὲν ἤθελε νὰ παρηγορηθῇ, ἄλλὰ ἔλεγεν: Ἄς ἔλθουν ἐκεῖνοι, ὁποῦ ἐφόνευσαν τὸν δεσπότην μου, νὰ θανατώσουν καὶ ἔμένα τὴν τάλαιναν, νὰ συνθαπτῶ μετὰ τοῦ Κυρίου μου.
Μετὰ ταῦτα, ἐπειδὴ μὲ τὰ δάκρυα δὲν ἐκάμναμεν ὅφελος, ἐσηκώσαμεν τὸ Ἅγιον Λείψανον, καὶ τὸν ἐπήγαμεν ἐκεῖ πλησίον εἰς μίαν καταβάθραν, καὶ τὸν ἐβάλαμεν πρὸς ὥρας οὕτω, καθὼς τὸ ηὕραμεν συναίματον. Καὶ τὸ πρωί, ἔδωκε λόγον ὁ Ἄρχων ἑνὸς χρυσοχόου, νὰ τοῦ κάμη θήκην χρυσῆν καὶ πολύτιμον. Μετὰ ταῦτα, ἔκαμεν ἐξέτασιν εἰς τὸ Πραιτώριον, νὰ μάθῃ τὶς ἐφόνευσε τὸν Ἅγιον· καὶ καθὼς ἐβασάνιζε τοὺς δούλους του, ἰδοὺ, ἔφθασε καὶ τὸ παιδάριον ὁποῦ ἐγλύτωσεν ἀπὸ τοὺς φονεῖς μὲ τὴν θείαν βοήθειαν, καὶ μὰς εἶπεν ὅλα τὰ γενόμενα. Τὰ ὁποῖα ἀκούσας ὁ Βονιφάτιος, ἔδεσεν εὐθὺς τὸν Ἀρτάγαρον, καὶ τοὺς ἄλλους δύω, καὶ προστάσσει τοὺς στρατιώτας, καὶ τοὺς ἔδειραν τόσον ἄσπλαγχνα, ὁποῦ ἐφάνησαν ὅλα τους τὰ μιαρὰ κόκκαλα. Καὶ τότε, λαβὼν τὴν ἑαυτοῦ μάχαιραν ὁ καλὸς Βονιφάτιος, ὡς Φινεὲς τὴν ἁμαρτίαν ἐξιλάσατο, ἤγουν μὲ τὸ χέρι του ἔσφαξεν ἐκείνους τοὺς ἀδίκους· τὰ δὲ βέβηλα καὶ μιαρώτατα σώματα ἔῤῥιψαν κατὰ τοῦ κρημνοῦ εἰς τὴν θάλασσαν. Καὶ μετὰ τρεῖς ἡμέρας ἐτελειώθη ἡ θήκη, καὶ ἐβάλαμεν εἰς αὐτὴν τὸ Ἅγιον Λείψανον, καὶ τὸ ἀφήκαμεν ἐκεῖ κρυμμένον διὰ νὰ μὴ τὸ ἠξεύρῃ ὁ λαὸς, καὶ τὸ διαμοιράσουν διὰ εὐλάβειαν. Μόνο ἠκούσθη ὁ λόγος, πῶς ἐφόνευσαν τὸν Ἅγιον, καὶ ἔκαμε τὴν ἐκδίκησίν του ὁ Βονιφάτιος.
Μετὰ δὲ ἡμέρας ἑπτὰ, καθεζόμενος εἰς τὴν Ἐκκλησίαν, εἶδα ἔκστασιν, καὶ ἐστέκοντο ιβ΄ ἄνδρες ἀσπροφόροι εἰς δὺω χοροὺς, ἔχοντες εἰς τὸ μέσον αὐτῶν τὸν Κύριόν μου Παγκράτιον, ὅς τις εἶπέ μοι:Τέκνον Εὐάγριε, διατὶ δὲν ἐνταφίασες εἰς τὸ χῶμα τὸ σῶμά μου, ἀμὴ μὲ ἐκρύψετε εἰς τὴν διαβολικὴν τοῦ χρυσίου θήκην; Εἶδες πώποτε νὰ ἀγαπήσω χρυσίον ποσῶς, ἤ ἀργύριον; Μὴ, τέκνον μου· ἀλλὰ εὔγαλέ με ἀπὸ τὸν σκοτεινὸν ἐκεῖνον βόθυνον, καὶ παράδος τὴν γῆν εἰς τὴν γῆν, κατὰ τὴν κοινὴν συνήθειαν. Ταῦτα ἀκούσας, ἔτρεξα, καὶ τὰ ἀνήγγειλα πρὸς τὸν Ἡγεμόνα, ὅς τις εἶπε νὰ κάμω καθὼς ὁ Ἅγιος ἐπρόσταξε. Συναθροίσας οὖν ὅλον τὸν λαὸν, ἐκάμαμεν ἀγρυπνίαν ὀλονύκτιον, ψάλλοντες· καὶ τὸ πρωὶ ἐκατέβημεν ἐγὼ, καὶ ὁ Τατιανὸς, ὁ Λυκαονίδης, καὶ ὁ Βονιφάτιος, καὶ ἀνοίξαντες τὴν χρυσὴν θήκην, εἴδαμεν θαῦμα ἐξαίσιον. Ἤγουν, τὸ σῶμα δὲν ἦτον καθὼς τὸ ἐβάλαμεν αἱματωμένον καὶ ἄσχημον, πληγωμένον καὶ ἄμορφον· ἀλλὰ εὔμορφον, ὁποῦ ἤστραπτεν ὡς τὸ φῶς, καὶ ἦτον σῶον καὶ ἀκέραιον, καθαρὸν ἀπὸ αἵματα, καὶ πληγὴ ποσῶς, ἤ μολυσμὸς δὲν ἐφαίνετο, οὔτε εἰς τὴν σάρκα, οὔτε εἰς τὰ ροῦχά του. Ταῦτα βλέπων ὁ Ἄρχων, ἔκλαυσεν ὤραν πολλὴν ἐκβαμβούμενος· καὶ εὔὐγάνωντάς το ἀπάνω, ἐγέμωσεν εὐωδίας ὅλος ὁ τόπος θαυμασιώτατα. Ὅθεν, ἐσυναθροίσθησαν ἄνδρες τε καὶ γυναῖκες, νὲοι καὶ γέροντες, πλῆθος ἄμετρον· καὶ ἀσπασάμενοι τὸ Ἅγιον Λείψανον, ἐδόξαζον τὸν δοξάζοντα τοὺς αὐτὸν ἀντιδοξάζοντας. Οὕτω λοιπὸν, ἅπαντες έχορτάσαμεν ἐκείνην τὴν ἄῤῥητον εὐωδίαν, τὴν τερπνὴν καὶ θαυμάσιον, θαυμάζοντες καὶ ἐξιστάμενοι, ἐπειδὴ ἐπερίσσευε πᾶσαν ἀκοὴν, καὶ διάνοιαν. Φέροντες δὲ λίθους πελεκητοὺς Λακεδαιμονίους, ἐκάμαμεν τὴν θήκην , καὶ μικρὸν οἰκίσκον ὑφαντόν· καὶ ἐβάλαμεν εἰς αὐτὴν τὴν λίθινην θήκην τὸ Ἅγιον Λείψανον· τὴν δὲ χρυσὴν ἐκάμαμεν σκεύη τῆς Ἐκκλησίας, ὡς ἔπρεπε.
Ὅταν δὲ, ἐπέρασαν ἡμέραις τεσσαράκοντα μετὰ τὴν τοῦ Ἀγίου τελείωσιν, εἶπα τοῦ Ἄρχοντος ὅσα μοῦ ἐπαράγγειλεν ὁ Ἅγιος· ἤγουν νὰ ὑπάγωμεν εἰς τὴν Ῥώμην, ὡς ἄνωθεν. Ὅς τις παρευθὺς ἡτοίμασε πλοῖον, καὶ λαβόντες ἄνδρας εὐλαβεῖς καὶ σοφοὺς, ἐπλεύσαμεν καὶ εἰς ὀλίγας ἡμέρας, τοῦ Θεοῦ συνεργοῦντος, ἐφθάσαμεν κατευόδιον εἰς τὴν Μεγαλόπολιν. Ὁ δὲ μακάριος Πέτρος, ἤξευρεν ὅλα τὰ γεγονότα ἀπὸ Πνεῦμα Ἅγιον, καὶ τὰ ἐπροφήτευσε πρὸς τοὺς Μαθητὰς αὐτοῦ, λέγωντας: Ὁ Παγκράτιος, ὁ Ἐπίσκοπος Ταυρομενίας, ἐτελειώθη, καὶ ἰδοὺ, ἔρχεται πρὸς ἡμᾶς ὁ μαθητής του Εὐάγριος. Καὶ λαμβάνωντας τινὰς Μαθητὰς, μᾶς ἐπροϋπήντησεν ἔξω τῆς πύλης τῆς πόλεως. Ἐγὼ λοιπὸν, βλέποντας τὸν Ἀπόστολον, ἔπεσα εἰς τοὺς πόδας του, καὶ ἀυτὸς μὲ ἤγειρε, καὶ ἀσπασάμενος ἕνας τὸν ἄλλον, ὑπήγαμεν εἰς τὸ καταγώγιον αὐτοῦ χαίροντες· καὶ ἀρχίζωντας ἐγὼ νὰ τοῦ διηγοῦμαι τὰ ἔπαθλα τοῦ Παγκρατίου, μοῦ ἀπεκρίθη λέγωντας: Ὅσα θέλεις νὰ μᾶς εἰπῆς τέκνον, τὰ ἠξεύρομεν ἀπὸ θείαν πρόνοιαν. Λοιπὸν, ἔπαρε τὴν Ἐπισκοπὴν· καὶ ὅσα ἀρετὰς εἶδες εἰς τὸν Διδάσκαλόν σου Παγκράτιον, μιμήσου. Ἔπειτα, ἐπροσκάλεσε τοὺς πιστοὺς καὶ ὅλον τὸ Πρεσβυτέριον, καὶ κάμωντας τὴν πρέπουσαν ἀκολουθίαν, μοῦ ἔδωκε τὸν κλῆρον τῆς Ἐπικσοπῆς, λέγωντας: Ὕπαγε τέκνο μου, καὶ ἀκολούθα κατὰ τὸν κανόνα τοῦ Διδασκάλου σου. Ταῦτα εἰπὼν, ἐπαίνεσε τὸν Ἡγεμόνα Βονιφάτιον, πῶς ἐπίστευσεν εἰς τὸν Χριστὸν, καὶ εὐχαριστήσας αὐτὸν διὰ τὸν κόπον του, μᾶς εὐχήθη, καὶ ἀπέλυσε. Καὶ ὅταν ἐφθάσαμεν εἰς τὴν πόλιν μας, ἐβάπτισα τὸν Βονιφάτιον. Ὁ ὁποῖος, ὡς εὐλαβῆς πρὸς τὸν Χριστὸν, καὶ ἐραστής τῆς Οὐρανίου Βασιλείας θερμότατος, ἀφῆκεν εὐθὺς τὴν πρόσκαιρον Ἡγεμονίαν, ὅταν ἔλαβε τὸ Ἅγιον Βάπτισμα, καὶ προσκαλεσάμενος ἕνα εὐλαβῆ καὶ πιστὸν ἄνθρωπον, καὶ δυνατὸν εἰς τὸν πόλεμον, τὸν ἐψήφισε Ἡγεμόνα τῆς πόλεως. Αὐτὸς δὲ ὁ μακάριος, ἔκοψε τὰς τρίχας, καὶ ἐνεδύθη πενιχρὰ ἱμάτια, καὶ ἔμεινε εἰς τὴν συνοδίαν μας, καὶ δὲν ἔλειψεν ἀπὸ τὴν ἀκολουθίαν πώποτε. Καὶ μετὰ τινὰς ἡμέρας, εἶπον αὐτῷ: Τέκνον Βονιφάτιε, ἄς κτίσωμεν μίαν Ἐκκλησίαν πρὸς δόξαν Θεοῦ τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Παγκρατίου, ὁποῦ ἔκαμεν ἐδὼ πολλοὺς καρποὺς δικαιοσύνης, καὶ τόσον κόσμον ἔσωσεν. Ὁ δὲ, μετὰ χαρᾶς τὸν λόγον δεξάμενος, ὑπῆγεν εἰς τὸ εἰς τὸ Πραιτώριον, καὶ μοῦ ἤφερε χρυσίον πλῆθος ἀμέτρητον· καὶ ἐξωδιάζοντας, ἔκτισα τὴν Ἐκκλησίαν πλουσίαν καὶ εὔμορφον· καὶ τὴν ἐχρύσωσα, καὶ ἐζωγράφησα τῆς παλαιᾶς καὶ νέας Γραφῆς ὅλα τὰ θαυμάσια. Ὁμοίως, ἱστόρησα καὶ τὴν Εἰκόνα τοῦ κυρίου μου Παγκρατίου, ἐπιμελέστατα· καὶ μοῦ φαίνεται ὅταν τὴν βλέπω, πῶς ἐκεῖνον στοχάζομαι, καὶ συνομιλῶ του, καὶ χαίρομαι. Πολλὰ δὲ καὶ ἀνείκαστα θαύματα, καὶ τερράστια ἔγιναν εἰς τὸν Ἅγιον τάφον του· πολλοὺς ἀῤῥώστους ἰάτρευσεν ἀπὸ διαφόρυς ἀσθενείας βασανιζομένους· καὶ πολλοὺς δαίμονας ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους ἐδίωξε μὲ τὴν ἄμαχον χάριν καὶ δύναμιν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ· τὰ ὁποῖα, διὰ συντομίαν δὲν ἐγράψαμεν, καὶ φθάνουσιν ὅσα εἴπομεν ἄνωθεν, εἰς δόξα Πατρὸς, Υἱοῦ, καὶ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀμήν.